Opis procesów identyfikacji i oceny związanych z klimatem istotnych oddziaływań, ryzyka i możliwości (E1.IRO‑1)

Istotność oddziaływania Grupy Kapitałowej na klimat została oceniona zgodnie z metodyką omówioną w poprzednim podrozdziale. W ramach procesu oceny istotności wpływów, Grupa Kapitałowa rozważyła swoje zużycie energii z operacji własnych (por. ujawnienia w podrozdziale E1-5), jak również swoje emisje gazów cieplarnianych z łańcucha wartości – przegląd aktywności Grupy Kapitałowej pod kątem identyfikacji źródeł emisji gazów cieplarnianych w całym łańcuchu wartości został przeprowadzony z uwzględnieniem założeń metodycznych określonych w GHG Protocol (por. ujawnienia w podrozdziale E1-6). W toku analiz i zgodnie z charakterystyką właściwą dla branży bankowej nie zidentyfikowano, aby Grupa Kapitałowa istotnie oddziaływała na zagadnienia klimatyczne w ramach upstream’u swojego łańcucha wartości. W sposób naturalny dla specyfiki działalności instytucji finansowych oraz z odniesieniem do aspektów strukturalnych portfeli Grupy Kapitałowej zidentyfikowano istotne oddziaływania na klimat związane z emisjami gazów cieplarnianych finansowanych przez Grupę Kapitałową, co reprezentuje oddziaływania w ramach downstream’u łańcucha wartości. Operacje własne instytucji finansowych nie charakteryzują się wysoką emisyjnością, ponieważ skupiają się na aktywnościach związanych z pracą biurową. Niemniej jednak Grupa Kapitałowa dostrzegła znaczenie odpowiedzialnego zarządzania własnym zużyciem energii, które przekłada się na emisje gazów cieplarnianych z Zakresu 1 i 2 oraz również w tym obszarze określiła swoje oddziaływanie jako istotne. Analiza uwzględniała kontekst planów (celów) strategicznych Grupy Kapitałowej (szerzej opisany w podrozdziale E1‑4). Kompletna lista zidentyfikowanych przez Grupę Kapitałową istotnych oddziaływań związanych z klimatem znajduje się w poprzednim podrozdziale.

Zgodnie z dostępnymi wytycznymi regulacyjnymi ryzyka związane ze zmianą klimatu identyfikujemy i analizujemy w ramach dwóch kategorii: ryzyk fizycznych i transformacyjnych. Na podstawie praktyki rynkowej, dostępnej literatury oraz rezultatów analizy podwójnej istotności przyjmujemy, że ryzyka związane ze zmianą klimatu mają w branży finansowej kluczowe znaczenie dla podmiotów finansowanych przez daną instytucję przez pryzmat wpływu na rentowność ekspozycji wobec tych podmiotów oraz na reputację instytucji z tytułu relacji biznesowych z finansowanymi podmiotami. W porównaniu do potencjalnych ryzyk finansowych wynikających ze zmiany klimatu na portfel instrumentów finansowych, potencjalne ryzyka finansowe związane z wpływem zmian klimatycznych na operacje własne i dostawców Grupy Kapitałowej są pomijalne.

Ryzyka fizyczne wynikają z rosnącej dotkliwości i częstotliwości ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak gwałtowne burze czy powodzie (gwałtowne ryzyka fizyczne). W wielu sektorach mogą one powodować bezpośrednie uszkodzenie aktywów oraz przerwy w funkcjonowaniu infrastruktury. Ryzyka te mogą wpływać na firmy również pośrednio, poprzez konieczność zmiany profilu ich działalności, zwiększenie kosztów (np. ubezpieczenia) lub wręcz uniemożliwienie im prowadzenia działalności.

Druga grupa ryzyk fizycznych to ryzyka związane ze stopniową i długotrwałą zmianą wzorców klimatycznych w średnim i długim okresie, zwłaszcza w wyniku wzrostu średnich temperatur (chroniczne ryzyka fizyczne). W tej kategorii szczególną ekspozycję na ryzyko ma sektor rolniczy, w związku ze wzrostem ryzyka erozji ziemi, co przekłada się na jakość i wielkość osiąganych plonów. W średnim i długim terminie czynnikiem ryzyka jest również pogarszająca się sytuacja hydrologiczna Polski i zagrożenie suszą. Brak odpowiednich systemów retencji wody i jej niedobory mogą mieć szereg negatywnych skutków. Mogą one wpływać na różne gałęzie gospodarki, w tym m.in. na sektor energetyczny (np. elektrociepłownie wykorzystujące wodę rzeczną w systemach chłodzenia mogą być zmuszone do ograniczania wytwarzania energii w okresach suszy). Pogorszenie warunków hydrologicznych może oznaczać również wzrost zagrożenia pożarowego i potencjalne straty m.in. w produkcji drzewnej.

Jedną z kategorii ryzyk transformacyjnych są ryzyka regulacyjne. Wiążą się one z nowelizacją przepisów mającą na celu przeciwdziałać zmianie klimatu oraz promować adaptację do niej. Nowe, bardziej restrykcyjne regulacje, które będą wymuszać przyjazne dla klimatu rozwiązania, mogą się przełożyć na wyższe koszty prowadzenia działalności niektórych przedsiębiorstw. Szczególnie wrażliwe na te ryzyka są sektory zależne od węgla i innych paliw kopalnych, na których w przeważającej mierze opiera się polski miks energetyczny. Ryzyka regulacyjne wynikają z rosnących kosztów emisji CO₂, surowszych wymogów raportowania i gromadzenia danych, a nawet zmian regulacyjnych ograniczających funkcjonowanie niektórych szczególnie emisyjnych podmiotów. Ryzykiem jeszcze nie tak rozpowszechnionym w Polsce, ale już zauważalnym w krajach Europy Zachodniej są procesy sądowe wytaczane np. przez organizacje pozarządowe. Mają one na celu pociągnąć firmy do odpowiedzialności prawnej za przyczynianie się do zmiany klimatu lub działania greenwashingowe. Ryzyko postępowania sądowego odnosi się w dużej mierze do firm działających w sektorach najbardziej szkodliwych i wysokoemisyjnych.

Kolejna grupa to ryzyka technologiczne, ponieważ dekarbonizacja i transformacja gospodarki wymagać będą wsparcia w postaci innowacji technologicznych. Dla wielu firm i branż głębokie zmiany technologiczne oznaczać mogą utratę wartości aktywów i infrastruktury, a także konieczność inwestycji w prace badawczo-rozwojowe oraz wdrażanie nowych technologii.

Transformacja i zmiany strukturalne gospodarki wiążą się również z ryzykami rynkowymi. Zmiany popytu i podaży surowców i towarów będą miały wpływ na ich ceny i w efekcie – na koszty produkcji przedsiębiorstw. Zmianom podlegać będą również wybory konsumentów oraz szerokie otoczenie makroekonomiczne, w tym poziom konkurencyjności gospodarki czy poziom stóp procentowych.

Ostatnią grupę ryzyk transformacyjnych stanowią ryzyka reputacyjne. Wiążą się one ze wzrostem świadomości konsumenckiej oraz nieetycznymi lub nieświadomymi działaniami firm mającymi charakter greenwashingu.

Ryzyka klimatyczne i szerzej ryzyka ESG, nie zostały wydzielone jako odrębna kategoria ryzyk istotnych dla naszej Grupy Kapitałowej. Zastosowane podejście polega na analizie i ocenie transmisji ryzyk klimatycznych na tradycyjne kategorie ryzyka finansowego, zgodnie z aktualnie dostępnymi wytycznymi nadzorczymi i regulacyjnymi.

Wyniki analizy, którą przeprowadziliśmy dla Banku, przedstawia poniższa tabela.

Spółki Grupy Kapitałowej rozwijają swoje podejście do zarządzania ryzykami klimatycznymi zgodnie z obowiązującymi je harmonogramami regulacyjnymi. W szczególności w Santander Consumer Bank, jako niezależnej instytucji bankowej, w 2024 roku przeprowadzona została analiza materialności wpływu czynników ryzyka ESG, ze szczególnym uwzględnieniem ryzyk klimatycznych na tradycyjne ryzyka finansowe. Na podstawie analizy Santander Consumer Bank będzie prowadził dalsze działania mające na celu rozwój podejścia do zarządzania ryzykami klimatycznymi w bieżących procesach. Natomiast w spółkach zależnych Santander Leasing oraz Santander Factoring wdrażane są najlepsze praktyki wynikające z podejścia bankowego z uwzględnieniem specyfiki tych działalności.

Rozważyliśmy również ryzyka związane ze zmianami klimatu podczas sporządzania sprawozdania finansowego zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej – szczegółowe informacje znajdują się w rozdziale „Ryzyko związane z klimatem” w sprawozdaniu finansowym. Na podstawie przeprowadzonej analizy nie stwierdzono istotnego wpływu kwestii środowiskowych na sprawozdanie finansowe jako całości.

Więcej szczegółów dotyczących procesu identyfikacji i oceny istotności ryzyk klimatycznych znajduje się w ujawnieniach SBM-3 w sekcji raportu pt. „Jakościowo-ilościowa analiza odporności strategii i modelu biznesowego na ryzyka klimatyczne wspierająca łączną ocenę odporności strategii i modelu biznesowego Grupy Kapitałowej”, gdzie opisano rezultaty analiz scenariuszowych dla portfela kredytowego (downstream łańcucha wartości), z uwzględnieniem zastosowania tzw. scenariusza wysokich emisji – analizy scenariuszowe były oparte o aktualne na moment ich przeprowadzania scenariusze zdefiniowane przez Network for Greening the Financial System (NGFS). Tak jak wskazano na początku niniejszej sekcji, Grupa Kapitałowa na bazie swojej eksperckiej wiedzy nie zidentyfikowała istotnych ryzyk fizycznych związanych z klimatem w odniesieniu do swoich operacji własnych i upstream’u łańcucha wartości.

Stojące przed naszą Grupą Kapitałową szanse dotyczą w szczególności rozwoju rynku OZE i możliwości inwestycji w projekty i firmy związane z tym sektorem, a także możliwości zaangażowania w finansowanie projektów związanych z elektryfikacją transportu, w tym upowszechniania samochodów elektrycznych i niskoemisyjnych oraz niskoemisyjnego transportu publicznego. Rozwijającym się obszarem są projekty budowy i przebudowy efektywnych energetycznie budynków oraz inwestycji w procesy gospodarki o obiegu zamkniętym. Szansą jest również możliwość zaangażowania w finansowanie projektów transformacji klientów. Nowe szanse biznesowe zidentyfikowane w dalszej perspektywie wiązać się będą ze współpracą ze spółkami działającymi w obszarze transformacji polskiego sektora energetycznego, rozwojem usług doradczych w zakresie doboru niskoemisyjnych i optymalizacyjnych rozwiązań dla sektora agro oraz rozwojem usług finansowych w tym obszarze.