Istotne wpływy, ryzyka i szanse oraz ich wzajemne związki ze strategią i z modelem biznesowym (SBM‑3)

Pobierz
PDF
  • ESRS:
  • Istotne wpływy, ryzyka i szanse oraz ich wzajemne związki ze strategią i z modelem biznesowymSBM-3
    Istotne wpływy, ryzyka i szanse oraz ich wzajemne związki ze strategią i z modelem biznesowym

Strategia Grupy Kapitałowej stanowi podstawę do sporządzania planów biznesowych i finansowych przez poszczególne jednostki, których realizacja prowadzi do osiągnięcia celów strategicznych. Za całość procesów związanych z planowaniem strategicznym odpowiada Zarząd Banku, natomiast Pion Zarządzania Finansami jest właścicielem Polityki Planowania Strategicznego. Integralnymi etapami planowania strategicznego są między innymi: kwartalny i roczny przegląd realizacji obowiązującej strategii; przygotowanie analiz strategicznych i wniosków (rynkowych, modelu biznesowego, planów finansowych, biznesowych oraz analizy zasobów i kompetencji), opracowanie i akceptacja strategii; wdrożenie strategii oraz monitorowanie stopnia jej realizacji.

Chociaż strategię Grupy Kapitałowej na lata 2024-2026 opracowaliśmy przed przeprowadzoną w 2024 roku oceną podwójnej istotności, zidentyfikowane w horyzoncie średnioterminowym materialne wpływy, ryzyka i możliwości są z nią ściśle powiązane i stanowią fundament dla jej dalszego rozwoju oraz dostosowywania działań do zmieniającego się otoczenia społeczno-gospodarczego i regulacyjnego.

Analiza podwójnej istotności dostarczyła istotnych informacji, które pozwoliły lepiej zrozumieć wpływy działalności Grupy Kapitałowej na środowisko i społeczeństwo, a także ocenić, w jaki sposób czynniki te przekładają się na szanse rozwoju oraz potencjalne ryzyka finansowe. Obecnie jako Grupa Kapitałowa, jesteśmy w trakcie procesu analizy zidentyfikowanych wpływów, ryzyk i możliwości przez jednostki biznesowe, aby jak najlepiej dostosowywać nasze polityki, cele i działania.

Tabela przedstawia kluczowe materialne wpływy, ryzyka i szanse oraz sposób, w jaki są one powiązane z naszą strategią. Zasoby alokowane do zarządzania istotnymi wpływami, ryzykami i szansami opisane są w dedykowanych sekcjach oświadczenia.

Istotne wpływy – Zmiana klimatu (ESRS E1)
Podtemat Rodzaj IRO Opis i miejsce powstawania wpływów, ryzyk i szans Obszar strategii Grupy Kapitałowej
Łagodzenie zmiany klimatu Oddziaływanie Negatywny wpływ na środowisko z powodu finansowania przez Bank pożyczkobiorców, którzy nie są w stanie dostosować swoich modeli biznesowych do gospodarki niskoemisyjnej Total Odpowiedzialność:

Uwzględnianie ryzyk środowiskowych w modelu biznesowym oraz transformacja portfela inwestycyjnego na niskoemisyjny.

Rozwój produktów wspierających zieloną transformację klientów i społeczeństwa.
Wzrost emisji gazów cieplarnianych związanych z działalnością portfelową (kredyty w ramach bankowości detalicznej)
Wzrost emisji gazów cieplarnianych związanych z działalnością portfelową (kredyty w ramach bankowości instytucjonalnej)
Możliwość Zwiększenie przychodów dzięki (1) wzrostowi wolumenu finansowania udzielanego na nieruchomości spełniające kryteria naszego Systemu Klasyfikacji Zrównoważonego Finansowania i Inwestowania, (2) finansowaniu i doradztwu w zakresie rozbudowy infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych, (3) finansowaniu i doradztwu w zakresie przejścia na pojazdy elektryczne oraz (4) dzięki finansowaniu uzdatniania wody, odpadów i gleby, większej efektywności energetycznej oraz niższych emisji Total Odpowiedzialność:

Rozwój doradztwa dla klientów w zakresie zielonej transformacji.
Zwiększenie zaufania klientów poprzez dopasowaną do potrzeb ofertę i doradztwo, aby pomóc im zidentyfikować możliwości modernizacji nieruchomości
Pozycja lidera na rynku poprzez (1) finansowanie technologii wspomagających mobilność niskoemisyjną oraz (2) finansowanie i doradztwo w zakresie technologii redukcji emisji w rolnictwie
Wyróżnienie się na rynku poprzez (1) zachęcanie i wspieranie klientów na całym łańcuchu wartości do przyjęcia bardziej zrównoważonych praktyk prowadzenia działalności oraz (2) dzięki finansowaniu i doradztwu dla firm na wczesnym etapie rozwoju, skoncentrowanych na rozwiązaniach umożliwiających transformację energetyczną
Wzrost w zielonych obligacjach, zielonych pożyczkach i instrumentach finansowych związanych ze zrównoważonym rozwojem (sustainibility-linked financial instruments)
Zwiększenie dochodów poprzez finansowanie rozwoju nowych technologii, takich jak wodór, wychwytywanie, utylizacja i składowanie dwutlenku węgla, biopaliwa, a także magazynowanie energii w szerszym ujęciu
Zwiększenie przychodów dzięki (1) wzrostowi wolumenu finansowania udzielanego na nieruchomości spełniające kryteria naszego Systemu Klasyfikacji Zrównoważonego Finansowania i Inwestowania, (2) finansowaniu i doradztwu w zakresie rozbudowy infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych, (3) finansowaniu i doradztwu w zakresie przejścia na pojazdy elektryczne oraz (4) dzięki finansowaniu uzdatniania wody, odpadów i gleby, większej efektywności energetycznej oraz niższych emisji
Ryzyko Ryzyko utraty reputacji spowodowane faktem, że klienci, inwestorzy i inni interesariusze uważają, że banki nie robią wystarczająco dużo, aby osiągnąć cele niskoemisyjne lub działają niezgodnie z ich polityką Total Odpowiedzialność:

Proaktywne zarządzanie inicjatywami regulacyjnymi oraz transparentna komunikacja działań ESG.
Ryzyko utraty reputacji wynikające z nieosiągnięcia celów klimatycznych i środowiskowych, w tym związanych z działalnością własną i działalnością klientów, może mieć wpływ na stratę
Ryzyko wynikające z działalności przedsiębiorstw działających w różnych sektorach, które nie umożliwiają łagodzenia klimatu
Energia Oddziaływanie Przyczynianie się do ochrony środowiska poprzez zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej i innych technologii niskoemisyjnych Total Odpowiedzialność:

Wspieranie transformacji energetycznej poprzez promowanie wykorzystania odnawialnych źródeł energii i niskoemisyjnych technologii, zarówno w swojej działalności operacyjnej, jak i w ofercie dla klientów.

Istotne wpływy – Własne zasoby pracownicze (ESRS S1)
Podtemat Rodzaj IRO Opis i miejsce powstawania wpływów, ryzyk i szans Obszar strategii Grupy Kapitałowej
Warunki pracy Oddziaływanie Elastyczne warunki pracy umożliwiające pracownikom pogodzenie pracy z ich sytuacją osobistą Total Doświadczenie:

Budowanie wyjątkowej kultury organizacyjnej wspierającej równowagę pracy i życia prywatnego.
Promowanie zdrowia i dobrego samopoczucia pracowników w oparciu o odpowiednie monitorowanie oraz najlepsze praktyki i inicjatywy na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa organizacji
Potencjalne szkodzenie pracownikom poprzez doświadczanie sytuacji związanych z dłuższymi godzinami pracy, kontrowersjami dotyczącymi korupcji i łamania praw człowieka lub udowodnionymi naruszeniami
Ochrona pracowników poprzez adekwatne płace i benefity
Pozytywne oddziaływanie na wynagrodzenia pracowników w związku z dostosowaniem wynagrodzeń do aktualnej sytuacji gospodarczej w Polsce
Równe traktowanie i równość szans dla wszystkich Oddziaływanie Podnoszenie kwalifikacji pracowników poprzez szkolenia i inicjatywy w zakresie rozwoju zawodowego
Różnice w wynagrodzeniach i udziale kobiet na wszystkich szczeblach zatrudnienia
Inne prawa związane z pracą Oddziaływanie Brak ochrony prywatności pracowników wynikającej z infrastruktury baz danych i oprogramowania do obsługi danych wykorzystywanych przez Bank do hostowania i zarządzania wszystkimi operacjami

Istotne wpływy – Dotknięte społeczności (ESRS S3)
Podtemat Rodzaj IRO Opis i miejsce powstawania wpływów, ryzyk i szans Obszar strategii Grupy Kapitałowej
Prawa gospodarcze, społeczne i kulturalne społeczności Oddziaływanie Prawa człowieka nie są gwarantowane ze względu na finansowanie działań, w ramach których znane są przeszłe i powtarzające się incydenty, bez uprzedniego przeprowadzenia odpowiednich procesów walidacji Total Odpowiedzialność:

Zapewnienie zgodności procesów finansowych z wymogami ESG oraz monitorowanie wpływów społecznych.
Nieuwzględnienie kwestii praw człowieka w ocenie finansowych projektów
Brak ochrony dotkniętych społeczności poprzez brak mechanizmów monitorowania i przeglądu zgodności wykorzystywania wpływów związanych z sektorami i/lub działaniami o wysokim ryzyku wpływu na kwestie środowiskowe i społeczne
Finansowanie klientów zaangażowanych w działania uznawane za niedozwolone, sprzeczne z polityką i standardami etycznymi Banku, mogą stanowić zagrożenie dla społeczeństwa
Niekorzystny wpływ na prawa człowieka wynikający z niewystarczającej i/lub wstępnej oceny i/lub monitorowania finansowanych projektów

Istotne wpływy – Konsumenci i użytkownicy końcowi (ESRS S4)
Podtemat Rodzaj IRO Opis i miejsce powstawania wpływów, ryzyk i szans Obszar strategii Grupy Kapitałowej
Oddziaływanie informacji na konsumentów lub użytkowników końcowych Oddziaływanie Edukacja klientów detalicznych w zakresie zagrożeń online i sposobów ich ograniczenia Total Odpowiedzialność:

Wysokie standardy cyberbezpieczeństwa oraz programy edukacyjne z zakresu finansów i cyberbezpieczeństwa

Total Doświadczenie:

Projektujemy i testujemy produkty i usługi z klientami w oparciu o katalog zasad Total Experience
Jakość informacji i ochrona danych nie jest gwarantowana klientom wrażliwym w zakresie sposobu, w jaki ich dane są wykorzystywane, przechowywane i udostępniane lub nie zapewnia wystarczającego zrozumienia przez klienta, w jaki sposób dane są użytkowane
Zapytania, skargi i roszczenia klientów nie są rozpatrywane i nie powodują koniecznych zmian i modyfikacji z powodu braku systemów i procesów
Niezagwarantowanie przejrzystości cen dla klientów wynikający z dopuszczenia się przez Bank nadużyć cenowych bez uprzedniego powiadomienia lub uzasadnienia
Brak ochrony prywatności klientów wynikający z infrastruktury baz danych i oprogramowania do obsługi danych wykorzystywanych przez Bank do hostowania i zarządzania wszystkimi operacjami
Wysokie zaufanie polskich klientów w zakresie bezpieczeństwa danych świadczy o pozytywnym wpływie banków na ochronę danych
Ryzyko Ryzyko związane z cyberatakami zagrażającymi prywatności danych klientów Total Odpowiedzialność:

Zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa cyfrowego dla klientów i pracowników.
Ryzyko poważnych naruszeń bezpieczeństwa spowodowanych złośliwymi praktykami lub błędami ludzkimi popełnionymi przez pracowników, takimi jak korzystanie z nieautoryzowanego oprogramowania, naruszenia przez użytkowników technicznych, eksfiltracja lub wyciek informacji
Ryzyko wynikające z naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych dla klientów wrażliwych
Ryzyko wynikające z nierozpatrywania i adresowania zapytań, skarg i roszczeń klientów z powodu braku skutecznych systemów
Ryzyko wynikające z niezagwarantowania przejrzystości cen dla klientów wynikające z dopuszczania się przez Bank nadużyć cenowych bez uprzedniego powiadomienia lub uzasadnienia
Włączenie społeczne konsumentów lub użytkowników końcowych Oddziaływanie Brak dostępu do produktów i usług dla klientów wrażliwych poprzez brak identyfikacji produktów i/lub usług w katalogu, które naruszają zasady inkluzywności i/lub dostępności Total Odpowiedzialność:

Bank rozwija ofertę przyjaznych produktów cyfrowych i usług finansowych, które są łatwo dostępne i przeznaczone dla klientów wrażliwych. Jednym z działań może być przeprowadzenie przeglądu dostępnych produktów, aby zapewnić ich zgodność z zasadami inkluzywności i dostępności, a także wprowadzenie odpowiednich oznaczeń produktów w katalogu, by klienci mogli łatwo je zidentyfikować.
Niezagwarantowanie klientom dobrobytu finansowego, użyteczności i dostępności usług finansowych poprzez brak ustanowienia modyfikacji produktu i/lub brak monitorowania ich skutecznego wdrożenia
Brak odpowiedniego zasięgu i użyteczności produktów dla całego społeczeństwa i/lub przyczynianie się do stworzenia przeszkód w dostępie do produktów finansowych wynikające z procesu projektowania produktów i usług
Niezapewnienie dodatkowych warunków klientom wrażliwym w procesach windykacyjnych lub odzyskaniem należności poprzez ich nieprawidłową identyfikację
Nadużycia finansowe wobec klientów wrażliwych wynikające z braku prewencyjnego monitoringu transakcyjności wśród osób posiadających opiekunów prawnych

Istotne wpływy – Postępowanie w biznesie (ESRS G1)
Podtemat Rodzaj IRO Opis i miejsce powstawania wpływów, ryzyk i szans Obszar strategii Grupy Kapitałowej
Kultura korporacyjna Oddziaływanie Działanie w sposób odpowiedzialny i uwzględniający nie tylko interesy inwestorów i Banku, ale także oddziaływanie na pracowników, społeczeństwo i środowisko, w tym płacenie podatków

Niedotrzymanie zobowiązania do poszanowania kwestii praw człowieka ze względu na brak odpowiednich struktur zarządzania, kanałów komunikacji i skalowalności

 Total Odpowiedzialność:

Budowanie zaufania przez odpowiedzialne zarządzanie ESG oraz przeciwdziałanie greenwashingowi.
Ryzyko Ryzyko wynikające z braku odpowiednich struktur zarządzania, wewnętrznych przepisów i skalowalności w celu zarządzania i rozwiązywania kwestii ESG Total Odpowiedzialność:

Wzmacnianie kultury ryzyka i efektywności systemu kontroli w kontekście ESG.
Ochrona sygnalistów Oddziaływanie Ochrona poufności informacji o sygnalistach poprzez efektywny system komunikacji, w ramach którego Bank przekazuje organom jednolite informacje poprzez solidne, ujednolicone zasady i procedury w kanałach zgłaszania nieprawidłowości Total Odpowiedzialność

Kompleksowy system ochrony sygnalistów, zapewniający poufność zgłoszeń i jednolite procedury raportowania, zgodnie z wymogami regulacyjnymi.
Wzrost liczby powtarzających się incydentów poprzez niewdrażanie wewnętrznych środków w celu skutecznego rozwiązywania incydentów zgłaszanych za pośrednictwem kanałów składania skarg oraz brak wdrażania ciągłych ulepszeń
Zarządzanie stosunkami z dostawcami, w tym praktyki płatnicze Ryzyko Ryzyko wynikające z niewdrożenia rozwiązań odporności operacyjnej, związanych np. z wymogami DORA (Digital Operational Resilience Act) dotyczącymi całego łańcucha wartości Total Digitalizacja:

Uznajemy kompetencje z zarządzania cyfrowego i procesowego, w tym robotyzacji, za klucz do udanej transformacji.

Total Odpowiedzialność:

Dbamy o bezpieczeństwo naszych klientów w cyfrowych interakcjach z nami.
Korupcja i przekupstwo Oddziaływanie Zwalczanie wszelkich form korupcji Total Odpowiedzialność:

Budujemy zaufanie klientów, pracowników, inwestorów i regulatorów jako banku bezpiecznego i rzetelnego.

Jako Grupa Kapitałowa nie identyfikujemy obecnie skutków finansowych istotnych ryzyk lub możliwości na nasz bilans, wynik finansowy czy przepływy pieniężne, które nie są odzwierciedlone w naszym sprawozdaniu finansowym i które mogłyby skutkować istotną korektą wskazanych wcześniej pozycji sprawozdawczych w kolejnym roku.

Aby w pełni wykorzystywać szanse związane ze zrównoważonym rozwojem i sprawnie zarządzać potencjalnymi ryzykami, jako Grupa podejmujemy działania, zarówno strategiczne jak i operacyjne, które są opisane w dedykowanych sekcjach ujawnień środowiskowych, społecznych i związanych z postępowaniem w biznesie. Działania te prowadzą do nakładów inwestycyjnych i kosztów operacyjnych, które są obecnie wpisane w ogólny mechanizm działania Grupy. Postępy realizacji strategii i działań w zakresie zrównoważonego rozwoju mierzymy za pomocą celów strategicznych i mierników operacyjnych – podlegają one okresowemu przeglądowi przez Zarząd, ale nie są walidowane przez podmiot zewnętrzny inny niż podmiot atestacyjny. Ustalanie celów strategicznych i ich rewizja odbywają się z uwzględnieniem oczekiwań takich interesariuszy jak Grupa Banco Santander czy regulatorzy.

Ocena odporności strategii i modelu biznesowego Grupy Kapitałowej w odniesieniu do istotnych wpływów i ryzyk oraz w odniesieniu do zdolności wykorzystywania istotnych szans

Tak jak wskazano w ujawnieniu SBM-1, model biznesowy Grupy Kapitałowej opiera się na szerokiej gamie komplementarnych produktów i usług dla poszczególnych segmentów klientów, sieci oddziałów i placówek franczyzowych na terenie całej Polski, technologiach bankowych oraz rozwijanych zdalnych kanałach dystrybucji. Model biznesowy Grupy Kapitałowej polega na oferowaniu usług finansowych dla zróżnicowanego grona klientów instytucjonalnych i indywidualnych zlokalizowanych głównie na terenie Polski. Usługi Grupy Kapitałowej mogą być i są na bieżąco dostosowywane do ewoluującego otoczenia rynkowego, z uwzględnieniem preferencji klientów oraz przemian regulacyjnych i technologicznych.

Model biznesowy Grupy Kapitałowej charakteryzuje się elastycznością w projektowaniu i wdrażaniu usług dostosowanych do potrzeb klientów i nie jest on uzależniony od paliw kopalnych lub od lokalizacji eksponowanych istotnie na ryzyko fizyczne związane z klimatem – w konsekwencji uzasadnione jest stwierdzenie, że model biznesowy Grupy Kapitałowej jest odporny na istotne wpływy i ryzyka związane ze zmianą klimatu (szczegółowa analiza odporności strategii i modelu biznesowego na ryzyka klimatyczne znajduje się w kolejnej sekcji).

Dodatkowo, z uwagi na prowadzenie działalności na terenie Unii Europejskiej i na szeroki zakres regulacji i nadzoru, którym podlega sektor bankowy, uzasadnione jest stwierdzenie, że model biznesowy Grupy Kapitałowej jest odporny na istotne wpływy i ryzyka związane z zasobami pracowniczymi, relacjami z konsumentami i użytkownikami końcowymi oraz z ładem korporacyjnym.

Cyklicznie aktualizowana strategia Grupy Kapitałowej, w ramach której kierunki działań strategicznych wyznacza i rewiduje wykwalifikowana i doświadczona kadra zarządcza, jest wyrazem gotowości Grupy Kapitałowej do dostrzegania i realizowania istotnych szans związanych ze zrównoważonym rozwojem. Jednocześnie poprzez strategię i obowiązujące regulacje wewnętrzne (opisane w kolejnej sekcji) Grupa Kapitałowa ogranicza lub wyklucza finansowania sektorów paliw kopalnych oraz branż lub lokalizacji o podwyższonym ryzyku fizycznym związanym z klimatem. Opisane w ujawnieniu SBM-1 kierunki Strategii Grupy Kapitałowej na lata 2024-2026 ilustrują, że strategia dąży do wyznaczania celów dla realizacji działań będących wyrazem pozytywnych istotnych wpływów związanych ze zrównoważonym rozwojem, a także identyfikuje i wspiera w realizacji istotnych szans związanych ze zrównoważonym rozwojem. W konsekwencji, w ocenie Grupy Kapitałowej uzasadnione jest stwierdzenie, że nasza strategia jest odporna na istotne wpływy i ryzyka związane ze zrównoważonym rozwojem oraz umożliwia realizację istotnych szans z nim związanych.

Jakościowo-ilościowa analiza odporności strategii i modelu biznesowego na ryzyka klimatyczne wspierająca łączną ocenę odporności strategii i modelu biznesowego Grupy Kapitałowej

Odporność naszej strategii weryfikowaliśmy poprzez analizę wrażliwości portfela Banku na ryzyka klimatyczne – szczegóły na temat przeprowadzonej analizy znajdują się poniżej. Z analizy wyłączyliśmy pozostałe elementy łańcucha wartości, ponieważ w wyniku badania podwójnej istotności ryzyka klimatyczne nie zostały dla nich zidentyfikowane jako istotne. Ryzyka zidentyfikowane w pozostałych obszarach analizujemy w ciągłym procesie monitorowania realizacji strategii.

W Banku obowiązuje metodyka oceny poziomu ryzyk klimatycznych – fizycznych i przejścia dla poszczególnych sektorów klimatycznych oraz nieruchomości, która wprowadza do Banku taksonomię sektorów klimatycznych. Pozwoliła ona na portfelową analizę istotności ryzyk klimatycznych dla portfela kredytowego. Przedmiotowe raporty przestawiane są już na wybranych komitetach, a informacja ta jest wykorzystywana w ocenie ryzyka kredytowego klientów i transakcji.

W Grupie Kapitałowej (z wyłączeniem spółek Santander Consumer Bank z uwagi na specyfikę działalności) obowiązuje Polityka zarządzania ryzykiem społecznym, środowiskowym i zmian klimatycznych, zatwierdzona przez Zarząd Banku. Określa ona kryteria warunkujące możliwość współpracy Banku z klientami prowadzącymi działalność w wybranych sektorach wrażliwych (sensitive sectors). Dokument definiuje obszary działalności w podziale na dwie kategorie: działalność zabroniona oraz działalność podlegająca dodatkowej analizie. W związku z dostosowaniem procesów kredytowych do zapisów Polityki niektóre ekspozycje charakteryzujące się zbyt wysokim i nie zarządzanym ryzykiem transformacji nie są akceptowane.

Zdefiniowane zostały limity koncentracji:

  • na sektory najbardziej przyczyniające do zmian klimatu, które jednocześnie są najbardziej narażone na ryzyka transformacyjne,
  • na ekspozycje biznesowe i zabezpieczone hipotecznie w lokalizacjach ocenianych jako wysoko narażone na ryzyka fizyczne.

oraz miary akceptowanego poziomu ryzyka dotyczące deklaracji Banku ujętych w Polityce zarządzania ryzykiem społecznym, środowiskowym i zmian klimatycznych. Zagadnienia związane ze wskazanymi powyżej grupami aktywów eksponowanymi na ryzyko klimatyczne są uwzględniane w określanych przez Bank celach strategicznych dotyczących zwiększania wolumenu ekspozycji zrównoważonych środowiskowo, co pozwala na ograniczenie ryzyka związanego z koncentracją ekspozycji narażonych na ryzyka klimatyczne (por. ujawnienia dotyczące celów w podrozdziale E1-4).

W zależności od poziomu oceny ryzyk klimatycznych dla poszczególnych sektorów do procesu kredytowego dodawane są elementy mające wpływ na oszacowanie poziom ryzyka kredytowego. Dla wybranych klientów z segmentów biznesowych wykonywana jest indywidualna analiza ryzyka ESCC (Enviromental Social & Climate Change) dotycząca klientów lub transakcji, operujących w sektorach zdefiniowanych w politykach Banku. Przeprowadzona analiza i rekomendacja ryzyka ESCC uwzględniana jest w aplikacji kredytowej klienta, a jeśli ma ona wpływ na ocenę parametrów ryzyka kredytowego, to jest uwzględniania w ocenie ratingowej klienta.

W 2024 roku wzmocnione zostały wymagania odnośnie wyceny zabezpieczeń hipotecznych w zakresie uwzględnienia czynników ESG, w przyjmowanych od tej zmiany wycenach uwzględnione muszą być zarówno ryzyka przejścia, związane z efektywnością energetyczną nieruchomości, jak i ryzyka fizyczne związane z jej lokalizacją. Przeprowadzone analizy pokazały, że w przypadku ryzyka przejścia przybliżanego przez poziom efektywności energetycznej budynków już na dzisiaj posiadanym portfelu zabezpieczeń widoczne jest zróżnicowanie wycen od poziomu tego ryzyka.

W 2024 roku Bank odświeżył analizę wrażliwości portfela kredytowego na ryzyka klimatyczne, biorąc pod uwagę ocenę wrażliwości najbardziej narażonych sektorów wchodzących w jego skład. W celu uchwycenia charakteru ryzyka klimatycznego, analizy dokonano w trzech długoterminowych horyzontach czasowych – tj. dla lat 2030, 2040 i 2050. W analizie tej wykorzystano scenariusze klimatyczne zdefiniowane przez Network for Greening the Financial System (NGFS). Uwzględniliśmy następujące trzy scenariusze*:

  • Scenariusz ograniczenia wzrostu temperatury do poniżej 2°C (Below 2°C) – zakłada, że dzięki stopniowemu zaostrzaniu polityki klimatycznej (z 67% prawdopodobieństwem) uda się ograniczyć wzrost średniej temperatury do tego poziomu. Scenariusz ten należy do kategorii scenariuszy uporządkowanej transformacji (Orderly Transition),
  • Scenariusz opóźnionej transformacji (Delayed Transition) – zakłada brak spadku wielkości emisji do 2030 roku oraz ograniczony zakres emisji ujemnych. Ograniczenie wzrostu temperatury do poniżej 2°C będzie wymagało w tym scenariuszu bardzo zdecydowanych działań polityki klimatycznej. Jest to scenariusz z kategorii scenariuszy chaotycznej transformacji (Disorderly Transition),
  • Scenariusz realizacji obecnie obowiązujących polityk (Current Policies) – przyjmuje, że obecnie wdrażane działania zostaną utrzymane, jednak cele pozostające na poziomie deklaracji nie będą realizowane. Realizacja tego scenariusza będzie się wiązać z wysokim poziomem ryzyk fizycznych i należy on do kategorii scenariuszy cieplarnianych (Hot House World).

* Zdefiniowane przez NGFS w ramach Fazy III we wrześniu 2022 roku.

Dodatkowo, dla ryzyka fizycznego przeprowadzono analizę opartą o zewnętrzne dane określające poziom ryzyk fizycznych dla ponad 15 zjawisk klimatycznych (nagłych i chronicznych) na poziomie gmin, z wykorzystaniem scenariuszy RCP (ang. „representative concentration pathways”). Są to cztery scenariusze zmian koncentracji dwutlenku węgla, które zostały zaakceptowane przez Międzyrządowy Zespół do spraw Zmian Klimatu w projekcie porównania globalnych modeli klimatu.

Przeanalizowaliśmy kształtowanie się ryzyk fizycznych i transformacyjnych w 11 sektorach najbardziej wrażliwych na ryzyka klimatyczne, w których aktywność prowadzą klienci Grupy Banco Santander. 9 spośród tych 11 sektorów jest materialnie reprezentowanych w portfelu Banku. Poniższa tabela przedstawia wyniki tej analizy wraz z prezentacją istotności każdego sektora w portfelu Banku łącznie z informacją na temat ich udziału w portfelu kredytowym Grupy wg stanu na 31 grudnia 2024 r. Pozostałe sektory zostały wyłączone z analizy jako stanowiące nieistotną część portfela bądź oceniono ich narażenie na ryzyka klimatyczne jako minimalne.

Wartość portfela kredytowego brutto (należności brutto od klientów) Grupy wyniosła 180 345 564 tys. zł wg stanu na 31 grudnia 2024 r., w tym należności od podmiotów gospodarczych 73 876 598 tys. zł, należności od klientów indywidualnych 88 814 191 tys. zł (w tym należności z tytułu kredytów na nieruchomości 55 931 181 tys. zł) oraz pozostałe należności w kwocie 17 654 775 tys. zł. Szczegóły dostępne są w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska S.A. za 2024 rok.

Przeprowadzona analiza wrażliwości jest analizą identyfikującą koncentracje ekspozycji kredytowych w sektorach lub w lokalizacjach, dla których ogólnie dostępne i uznane scenariusze klimatyczne zakładają podwyższone ryzyka związane ze zmianą klimatu. W konsekwencji analiza ta jest obarczona niepewnością wynikającą głównie z długoterminowego charakteru ryzyk klimatycznych, z charakterystyki analiz scenariuszowych oraz z jakościowego podejścia do opracowania heatmapy ilustrującej potencjalną wrażliwość portfela na te ryzyka w założonych horyzontach czasowych.

Wpływ zmian klimatu na działalność Banku został zdefiniowany wysokopoziomowo, jednak planujemy rozbudowywać tę analizę o głębszą kwantyfikację wpływu ryzyk:

RF – ryzyko fizyczne

RT – ryzyko transformacyjne

Analiza ryzyk
Sektory wrażliwe na ryzyka klimatyczne Ocena jakościowa* Ryzyka transformacyjne (RT) Ryzyka fizyczne (RF) Obecny udział sektora w segmencie**
RT RF Orderly Disorderly Hot House World Orderly Disorderly Hot House World BCB CIB MŚP Klienci indywidualni Ogółem
2030 2040 2050 2030 2040 2050 2030 2040 2050 2030 2040 2050 2030 2040 2050 2030 2040 2050
Sektor paliwowy Ryzyko na poziomie 5 - Bardzo wysokie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 5 - Bardzo wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 5 - Bardzo wysokie Ryzyko na poziomie 5 - Bardzo wysokie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie 0,2% 4,6% 0,0% 0,0% 1,0%
Przemysł wydobywczy i metalurgia Ryzyko na poziomie 5 - Bardzo wysokie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 5 - Bardzo wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 5 - Bardzo wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie 7,4% 4,5% 4,0% 0,0% 3,6%
Sektor energetyczny – wytwarzanie energii ze źródeł konwencjonalnych Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie 0,5% 11,6% 0,3% 0,0% 2,6%
Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych (OZE) Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie 0,0% 8,6% 0,0% 0,0% 1,0%
Transport Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie 6,7% 1,7% 10,0% 0,0% 3,6%
Pożyczki i leasing samochodów dla klientów indywidualnych*** Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie
Rolnictwo Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie 1,2% 0,2% 17,5% 0,0% 1.9%
Przetwórstwo przemysłowe Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie 20,1% 6,6% 8,4% 0,0% 8,5%
Zaopatrywanie w wodę*** Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie 1,1% 0,0% 0,6% 0,0% 0,4%
Budownictwo Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie 9,6% 4,4% 10,8% 0,0% 4,9%
Sektor nieruchomości i kredyty hipoteczne Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie 10,9% 2,6% 1,8% 70,9% 31,6%
Sektor detaliczny niezabezpieczony 0,0% 0,0% 0,0% 29,1% 11,3%
Sektory nieklimatyczne 42,3% 58,8% 46,6% 0,0% 29,8%
Ogółem 100% 100% 100% 100%  100%

* Dla celów szybkiej oceny struktury portfela stosowana może być również uproszczona macierz istotności na poziomie zagregowanych makrosektorów.
** Struktura portfela na koniec 2024 roku.
*** Sektor Pożyczki i leasing samochodów dla klientów indywidualnych oraz Zaopatrywanie w wodę są lokalnie niematerialne dla portfela Banku.
BCB – Business & Corporate Banking (Bankowość biznesowa i korporacyjna).
CIB – Corporate & Investment Banking (Bankowość korporacyjna i inwestycyjna).
MŚP – małe i średnie przedsiębiorstwa.

W odniesieniu do ryzyk fizycznych w większości scenariuszy w portfelu przeważają sektory ocenione jako narażone na „niskie ryzyko”. Nieco wyższa ocena ryzyka („średnie ryzyko”) dotyczy sektorów energetycznego i OZE oraz rolnictwa i zaopatrywania w wodę – stąd wyższy udział tej kategorii i ekspozycja na ryzyko w segmentach bankowości korporacyjnej i inwestycyjnej (CIB) i MŚP.

Dotyczy to całego okresu analizy, ponieważ istotna materializacja ryzyk fizycznych według przyjętych scenariuszy NGFS nastąpi dopiero po 2050 roku. Nieco inaczej wyglądałaby ekspozycja w scenariuszu obecnie realizowanych polityk (Current Policies), w którym wyższe oceny ryzyka dotyczą też sektora paliwowego oraz kilku innych sektorów w 2050 roku, ponieważ ryzyka fizyczne mogą materializować się w tym scenariuszu nieco szybciej.

W odniesieniu do ryzyk transformacyjnych w scenariuszu ograniczenia wzrostu średniej temperatury do poniżej 2°C (Below 2°C) ekspozycja portfela na te ryzyka jest nieco większa w okresie do 2030 roku, ze względu na bardzo wysoką ocenę ryzyka dla sektora paliwowego oraz sektora metalurgicznego i górniczego. W średniej i długiej perspektywie oceny ryzyka dla tych dwóch sektorów są nieco niższe, stąd niższa ekspozycja portfela na ryzyka klimatyczne widoczna we wszystkich segmentach. Ekspozycja jest największa dla segmentu bankowości korporacyjnej i inwestycyjnej (CIB) (ze względu na stosunkowo duży udział sektora energetycznego oraz sektora metalurgicznego i górniczego w portfelu). W pozostałych segmentach ekspozycja wynika z udziału sektora transportu, a w przypadku bankowości biznesowej i korporacyjnej (BCB) dodatkowo jeszcze ze znaczącego udziału sektora metalurgicznego.

W scenariuszu opóźnionej transformacji (Delayed Transition) ekspozycja na ryzyka klimatyczne jest największa w okresie do 2040 roku – ponad 20% portfela segmentu bankowości korporacyjnej i inwestycyjnej będzie zaklasyfikowana do kategorii o bardzo wysokim ryzyku (13% dla segmentu BCB – bankowości biznesowej i korporacyjnej). Dla porównania ta kategoria nie występuje w tym horyzoncie czasowym w przypadku, kiedy transformacja przebiega w sposób uporządkowany. W okresie do 2050 roku udział kategorii o bardzo wysokim ryzyku będzie dużo mniejszy (brak w portfelu w segmentach bankowości biznesowej i korporacyjnej – BCB i MŚP)

Ostatni z rozpatrywanych scenariuszy (Obecnie realizowane polityki) nie zakłada szybkich i ambitnych działań w ramach polityki klimatycznej, co przekłada się na zdecydowanie niższe oceny ryzyk transformacyjnych w porównaniu do pozostałych scenariuszy. Ekspozycja portfeli na ryzyka klimatyczne w tym scenariuszu spadnie jeszcze nieco w okresie do 2040 roku. Jedynie dla portfela segmentu bankowości korporacyjnej i inwestycyjnej (CIB) ekspozycja wzrośnie w horyzoncie 2050 roku pod wpływem udziału sektora energetycznego.

Klimatyczne stress testy z 2024 roku

W 2024 roku dla Santander Bank Polska S.A. przeprowadzone zostały testy warunków skrajnych w odniesieniu do parametrów ryzyka kredytowego portfeli kredytowych z uwzględnieniem ryzyka transformacyjnego, a ich wynik został uwzględniony w procesie oceny adekwatności alokowanego kapitału wewnętrznego. Otrzymane wyniki nie wskazują na istotną zależność parametrów portfela w analizowanym w testach warunków skrajnych horyzoncie czasowym. W kolejnym roku zaplanowane zostało rozszerzenie wykonywanych analiz w ramach przeprowadzanych testów warunków skrajnych, w tym w zakresie uwzględnienia wpływu ryzyk fizycznych na rozważany scenariusz.

Testy warunków skrajnych wykonane zostały w oparciu o scenariusze klimatyczne dostarczone przez Network for Greening the Financial System (NGFS). W scenariuszu transformacji głównym czynnikiem polityki makroekonomicznej jest podatek carbon price, zaprojektowany w celu zmiany relatywnych cen i przyspieszenia transformacji. Wielkość wzrostu ceny węgla w scenariuszu w uproszczony sposób odzwierciedla siłę polityk klimatycznych modelowanych w każdym ze scenariuszy.

W ramach ćwiczenia ICAAP (Internal Capital Adequacy Assessment Process) koncentrujemy się na scenariuszu ryzyk krótkoterminowej chaotycznej transformacji. W tym celu korzystamy ze scenariusza Phase III NGFS Disorderly (Delayed) Transition. W scenariuszu NGFS Delayed Transition działania polityczne mające na celu redukcję emisji dwutlenku węgla są opóźnione. Aby rządy mogły nadal osiągnąć cele Porozumienia paryskiego, konieczne jest gwałtowne i nieoczekiwane zwiększenie carbon price. Jednak podczas gdy w długoterminowym scenariuszu chaotycznej transformacji gwałtowny wzrost ceny węgla następuje od 2030 roku, scenariusz ICAAP zakłada, że związane z nim skutki dla gospodarki pojawiają się już od 2024 roku.

Szczegółowy wpływ scenariusza:

Symulowany w tym scenariuszu szok ma negatywny wpływ na globalną gospodarkę. Scenariusz nie jest tak dotkliwy, jak typowy scenariusz testu warunków skrajnych pod względem agregowanego spadku PKB, ale wywiera duże skutki na niektóre szczególnie narażone sektory. Wpływ na ceny nieruchomości jest negatywny, ale umiarkowany, zgodny z oddziaływaniem na PKB i inflację. W średnim okresie scenariusz generuje presję inflacyjną i ogólnie rzecz biorąc, inflacja na koniec scenariusza przewyższa poziom bazowy. Jednak w krótkim okresie negatywny efekt szoku na aktywność gospodarczą prowadzi do nieznacznie ujemnego wpływu na inflację. Zgodnie z tym, stopy procentowe ustalane przez banki centralne początkowo są niższe niż w scenariuszu bazowym, ale przewyższają je pod koniec scenariusza. Ogólnie zakłócenia i realokacja zasobów spowodowane nagłym wzrostem ceny węgla doprowadzają do spadku wartości aktywów.

Gwałtowna reakcja polityczna wywołuje zmienność na rynkach finansowych, początkową utratę zaufania oraz korektę wycen na rynkach finansowych, takich jak ceny akcji.

Wyniki stress testów są obarczone niepewnością wynikającą głównie z długoterminowego charakteru ryzyk klimatycznych, z charakterystyki analiz scenariuszowych oraz z cech związanych z każdym zadaniem związanym z modelowaniem pewnych parametrów – stress testy reprezentują pewien model skutków wystąpienia wynikających z założeń przyjętych do analiz scenariuszy.