Lekka zadyszka branży produkcji opakowań
Ubiegły rok był trudny dla wszystkich segmentów branży opakowań w Polsce. Pierwsze podsumowanie wyników produkcji wskazuje na to, że odnotowano spadek wartości produkcji po raz pierwszy od kiedy GUS publikuje dane dla sektora, tzn. od 2006 roku. Z szacunków analityków Santander Bank Polska wynika, że spadek wyniósł około 6% r/r, do blisko 67 mld złotych.
Wstępny szacunek produkcji sprzedanej opakowań z tworzyw sztucznych wskazuje na spadek o około 10% r/r, zaś w przypadku opakowań z papieru i tektury spadki mogły wynieść między 5 a 10% r/r. Bardziej dokładne wyniki poznamy dopiero za kilka miesięcy, mogą one jednak wypaść gorzej od wstępnych szacunków. Przede wszystkim ze względu na przechodzącą przez bilanse firm intensywną deflację po stronie cen surowców i materiałów wykorzystywanych w branży.
Po stronie odbiorców opakowań branża mocno odczuła hamowanie przemysłu spożywczego, który według szacunków analityków Santander Bank Polska jeszcze w 2021 roku był największym motorem wzrostu popytu na opakowania. Swój wpływ miały również czynniki sezonowe, przez które producenci napojów zaliczyli słabszy rok. Jednak wyniki te nie muszą być odczytywane jako jednoznacznie negatywne.
Po pierwsze, dynamiczny wzrost cen surowców w 2022 roku wyraźnie zachwiał pozycją płynnościową i rentownością producentów opakowań. Pod tym względem w ubiegłym roku zanotowaliśmy poprawę. Środki uwolnione z kapitału obrotowego nie zostały w całości pochłonięte przez zatory płatnicze i poprawiły płynność we wszystkich segmentach branży. Ubiegły rok był też okresem stabilizacji rentowności produkcji opakowań z tworzyw sztucznych po ponad 2 latach spadków lub wręcz jej poprawy w przypadku producentów opakowań z papieru i tektury.
W dłuższym terminie, jeżeli branża utrzymałaby historyczne tempo wzrostu, to za dekadę jej wartość mogłaby sięgnąć nawet 180 mld PLN. Będzie to jednak duże wyzwanie przy rosnącej świadomości ekologicznej konsumentów, klientów biznesowych i rosnących wymogach regulacyjnych.
Dziś biznes stoi przed ogromem wyzwań związanych z nowymi regulacjami w obszarze opakowań i strategicznej zmiany na rynku europejskim w kierunku zrównoważonego rozwoju. Zmiana ta wymagać będzie od firm szukania nowych rozwiązań, co ważne nie tylko w perspektywie pojedynczych firm, ale i współpracy w łańcuchu wartości. Bez niej wprowadzenie efektywnych alternatyw, np. w zakresie opakowań wielokrotnego użytku w oczekiwanym przez legislację zakresie nie będzie możliwe. Znakomitym narzędziem do finansowania tej transformacji są różnorodne środki unijne. Ogromnie cieszę się, że w całym spektrum tematów związanych ze zmianami na rynku opakowań, wspólnie z członkiem Paktu Santander Bank Polska, możemy przybliżyć ten wątek społeczności biznesowej.
Prognozy na 2024 rok
Przy piątej pozycji na rynku unijnym według obrotów polscy producenci mogą pochwalić się największym wzrostem wartości sprzedaży na przestrzeni ostatniej dekady. Za tym sukcesem stoi nie tylko wysoka dynamika naszej gospodarki, która systematycznie zwiększa swój wkład w PKB Wspólnoty Europejskiej, ale także to jak nasza branża funkcjonuje.
Dwa czynniki, które zdecydowanie wyróżniają krajowy sektor opakowań to: rozdrobnienie (w Polsce działa blisko 20% firm opakowaniowych z UE) oraz wysoka intensywność inwestycyjna (3. pozycja w UE pod względem wartości nakładów inwestycyjnych na maszyny i urządzenia). W kwestii rozdrobnienia Polskę niemal omija istotny na poziomie innych rynków trend konsolidacji. Rosnące wyzwania regulacyjne i zmieniające się wymagania odbiorców skłaniają firmy do dywersyfikacji. Polskie firmy, które osiągają średnio 60-70% mniejsze obroty od zagranicznych konkurentów z tymi wyzwaniami radzą sobie dzięki dużej aktywności inwestycyjnej, wspartej środkami z programów unijnych.
Jesteśmy w idealnym momencie obecnej perspektywy unijnej 2021-2027. Po rozbiegowym 2023 roku, na ten rok przewidywane są nabory w ramach wszystkich najbardziej interesujących firmy programów krajowych i regionalnych, wspierających zarówno innowacje i rozwój jak i zieloną transformację. Budżet już sygnalizowanych naborów na rozwój i innowacje to blisko 6 mld złotych a na transformację blisko 5 mld złotych. Do tego dojdą jeszcze w tej chwili nieokreślone środki z KPO, które mogą wesprzeć m.in. zarówno projekty inwestycyjne związane z zieloną transformacją jak i automatyzacją i cyfryzacją działalności. Środki w obecnej perspektywie nie ograniczają się do wspierania inwestycji realizowanych przez małe i średnie firmy, ale w wielu przypadkach są dostępne także dla firm dużych. Tak dynamiczny i rozwojowy sektor jak produkcja opakowań z pewnością będzie beneficjentem większości z dostępnych w tym i kilku kolejnych latach środków. Ważne, aby się do tego właściwie przygotować.
Dzięki połączeniu relatywnie dużego rozdrobnienia oraz znaczącej skali na unijnym rynku, wiele firm może pochwalić się nowoczesnym parkiem produkcyjnym i wysoką efektywnością produkcji dzięki wsparciu z funduszy unijnych.
Firmy z szerokiego sektora przetwórstwa przemysłowego zainteresowane bliższym poznaniem możliwości związanych z finansowaniem inwestycji prośrodowiskowych, automatyzacji czy innowacji Bank zaprasza również na cykl regionalnych spotkań poświęconych możliwościom związanym z programami unijnymi.
