Włączanie ESG do systemu zarządzania ryzykiem w organizacji

  • GRI:
  • Działalność, łańcuch wartości i inne relacje biznesowe2-6
    Działalność, łańcuch wartości i inne relacje biznesowe
  • Zarządzanie tematami istotnymi (określonymi jako istotne na matrycy istotności tematów)3-3
    Zarządzanie tematami istotnymi (określonymi jako istotne na matrycy istotności tematów)
  • Procesy naprawcze dotyczące negatywnych oddziaływań2-25
    Procesy naprawcze dotyczące negatywnych oddziaływań
  • PRB:
  • Impact and Target Setting2
    Impact and Target Setting
  • Clients and Customers3
    Clients and Customers
  • Governance & Culture5
    Governance & Culture
  • GPW:
  • Integracja kwestii dotyczących zrównoważonego rozwojuI-P2
    Integracja kwestii dotyczących zrównoważonego rozwoju
  • Zarządzanie kwestiami dotyczącymi zrównoważonego rozwojuI-P3
    Zarządzanie kwestiami dotyczącymi zrównoważonego rozwoju
  • Istotny wpływ, ryzyko i szanseI-P4
    Istotny wpływ, ryzyko i szanse
  • Zarządzanie kwestiami dot. zmiany klimatuE-P1
    Zarządzanie kwestiami dot. zmiany klimatu
  • GRI:
  • Opis podejścia Banku do implementowania wymogów regulacji dotyczących obszarów ESG do swojej strategii biznesowejWskaźnik własny
    Opis podejścia Banku do implementowania wymogów regulacji dotyczących obszarów ESG do swojej strategii biznesowej
  • Opis polityk, procedur i wyników badania ekspozycji na ryzyka klimatyczneWskaźnik własny
    Opis polityk, procedur i wyników badania ekspozycji na ryzyka klimatyczne

W toku podejmowania decyzji uwzględniamy różne rodzaje ryzyk ESG. Zarządzanie tymi ryzykami jest elementem szerszego, kompleksowego procesu zarządzania ryzykiem w Grupie Santander Bank Polska. System ten opiera się na trzech niezależnych i uzupełniających się poziomach, tzw. liniach obrony.

Wdrożone rozwiązania:

  • uwzględniają istotę ekspozycji Banku na ryzyko,
  • obejmują wszystkie istotne rodzaje ryzyka, w tym ryzyko środowiskowe, społeczne i związane z zarządzaniem,
  • obejmują adekwatność i skuteczność ryzyk oraz wzajemne zależności poszczególnych ich rodzajów,
  • umożliwiają Bankowi skuteczne podejmowanie decyzji odnośnie realizacji strategii zarządzania.

W 2023 r. miały miejsce istotne zmiany w obszarze zarządzania ryzykami ESG w Santander Bank Polska S.A. Odpowiedzialność za te ryzyka została przypisana do Pionu Zarządzania Ryzykiem, a osobą odpowiedzialną na poziomie Zarządu jest Wiceprezes zarządzający tym pionem. Ryzyka ESG zostały uwzględnione w strategii pionu (poprzez zdefiniowanie kanałów ich transmisji na tradycyjne ryzyka bankowe) oraz w regulaminie pionu (w zakresie zadań i odpowiedzialności).

Aby zapewnić odpowiednią organizację obszaru zarządzania ryzykiem ESG w ramach pionu utworzone również zostało Biuro Zarządzania Ryzykiem ESG. Biuro odpowiada między innymi za integrację podejścia do zarządzania ryzykiem ESG z dotychczasowymi, wewnętrznymi ramami zarządzania ryzykiem w Banku. Obejmuje to włączenie kwestii ESG do procesu oceny ryzyka kredytowego, wyceny zabezpieczeń i późniejszego monitoringu. Biuro ma również za zadanie wsparcie realizacji strategii Banku w zakresie ESG, szczególnie poprzez analizy emisyjności portfela kredytowego, jak również rozwój polityk i narzędzi analitycznych wspierających klientów w transformacji w kierunku gospodarki niskoemisyjnej. Działania biura mają także na celu ograniczanie ryzyka greenwashingu poprzez nadzór nad wewnętrznymi procesami, certyfikację zrównoważonego finansowania oraz bieżącą współpracę z obszarem ryzyka reputacyjnego.

Właściwe zdefiniowanie zagrożeń związanych ze zmianą klimatu pozwoli podejmować działania zwiększające odporność na te zagrożenia. Pozwala też lepiej wykorzystać szanse związane z wyzwaniami, z którymi wiąże się zmiana klimatu, w celu poprawy dynamiki rozwoju, wyników finansowych oraz wizerunku Grupy. Zgodnie z rekomendacjami TCFD ryzyka związane ze zmianą klimatu są identyfikowane i analizowane w ram06ach dwóch kategorii: ryzyk fizycznych i transformacyjnych.

Ryzyka fizyczne wynikają z rosnącej dotkliwości i częstotliwości ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak gwałtowne burze czy powodzie (gwałtowne ryzyka fizyczne). W wielu sektorach mogą one powodować bezpośrednie uszkodzenie aktywów oraz przerwy w funkcjonowaniu infrastruktury. Ryzyka te mogą wpływać na firmy również pośrednio, poprzez konieczność zmiany profilu ich działalności, zwiększenie kosztów (np. ubezpieczenia) lub wręcz uniemożliwienie im prowadzenia działalności.

Druga grupa ryzyk fizycznych to ryzyka związane ze stopniową i długotrwałą zmianą wzorców klimatycznych w średnim i długim okresie, zwłaszcza w wyniku wzrostu średnich temperatur (chroniczne ryzyka fizyczne). W tej kategorii szczególną ekspozycję z natury rzeczy ma sektor rolniczy, w związku ze wzrostem ryzyka erozji ziemi, co przekłada się na jakość i wielkość osiąganych plonów. W średnim i długim terminie czynnikiem ryzyka jest również pogarszająca się sytuacja hydrologiczna Polski i zagrożenie suszą. Brak odpowiednich systemów retencji wody i jej niedobory mogą mieć szereg negatywnych skutków. Mogą one wpływać na różne gałęzie gospodarki, w tym m.in. na sektor energetyczny (np. elektrociepłownie wykorzystujące wodę rzeczną w systemach chłodzenia mogą być zmuszone do ograniczania wytwarzania energii w okresach suszy). Pogorszenie warunków hydrologicznych może oznaczać również wzrost zagrożenia pożarowego i potencjalne straty m.in. w produkcji drzewnej.

Ryzyka transformacyjne związane są z procesem przechodzenia w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, zgodnie z celami porozumienia paryskiego oraz strategicznym kierunkiem wyznaczonym w ramach Europejskiego Zielonego Ładu. Taka transformacja oznacza poważne zmiany strukturalne globalnej gospodarki, pociągające za sobą wiele zagrożeń, w tym szybko powstające straty z tytułu tzw. aktywów osieroconych. Konsekwencje tych procesów są złożone i wielowymiarowe, co sprawia, że ocena ryzyk transformacyjnych jest trudna, ale niezwykle ważna. Z perspektywy Grupy ryzyka te mogą wpływać na jej sytuację zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio, poprzez ich wpływ na klientów Grupy.

Jedną z kategorii ryzyk transformacyjnych są ryzyka regulacyjne. Wiążą się one z nowelizacją przepisów mającą na celu przeciwdziałać zmianie klimatu oraz promować adaptację do niej. Nowe, bardziej restrykcyjne regulacje, które będą wymuszać przyjazne dla klimatu rozwiązania, mogą się przełożyć na wyższe koszty prowadzenia działalności niektórych przedsiębiorstw. Szczególnie wrażliwe na te ryzyka są sektory zależne od węgla i innych paliw kopalnych, na których w przeważającej mierze opiera się polski miks energetyczny. Ryzyka regulacyjne wynikają z rosnących kosztów emisji CO2, surowszych wymogów raportowania i gromadzenia danych, a nawet zmian regulacyjnych ograniczających funkcjonowanie niektórych szczególnie emisyjnych podmiotów. Ryzykiem jeszcze nie tak rozpowszechnionym w Polsce, ale już zauważalnym w krajach Europy Zachodniej są procesy sądowe wytaczane np. przez organizacje pozarządowe. Mają one na celu pociągnąć firmy do odpowiedzialności prawnej za przyczynianie się do zmiany klimatu lub walkę z tzw. greenwashingiem. Ryzyko postępowania sądowego odnosi się w dużej mierze do firm działających w sektorach najbardziej szkodliwych i wysokoemisyjnych.

Kolejna grupa to ryzyka technologiczne, ponieważ dekarbonizacja i transformacja gospodarki wymagać będą wsparcia w postaci innowacji technologicznych. Dla wielu firm i branż głębokie zmiany technologiczne oznaczać mogą utratę wartości aktywów i infrastruktury, a także konieczność inwestycji w prace badawczo-rozwojowe oraz wdrażanie nowych technologii.

Transformacja i zmiany strukturalne gospodarki wiążą się również z ryzykami rynkowymi. Zmiany popytu i podaży surowców i towarów będą miały wpływ na ich ceny i w efekcie – na koszty produkcji przedsiębiorstw. Zmianom podlegać będą również wybory konsumentów oraz szerokie otoczenie makroekonomiczne, w tym poziom konkurencyjności gospodarki czy poziom stóp procentowych.

Ostatnią grupę ryzyk transformacyjnych stanowią ryzyka reputacyjne. Wiążą się one ze wzrostem świadomości konsumenckiej oraz nieetycznymi lub nieświadomymi działaniami firm mającymi charakter greenwashingu.

Analiza i ocena transmisji ryzyk klimatycznych na ryzyka bankowe

Ryzyka klimatyczne, i szerzej ryzyka ESG, nie zostały wydzielone jako odrębna kategoria ryzyk istotnych dla Grupy Santander Bank Polska. Zastosowane podejście polega na analizie i ocenie transmisji ryzyk klimatycznych na ryzyka bankowe, zgodnie z rekomendacjami TCFD. Wyniki analizy przedstawia poniższa tabela.

Wyniki analiz ryzyk klimatycznych
Wpływ ryzyk fizycznych Wpływ ryzyk transformacyjnych Podejście do zarządzania ryzykiem
Ryzyko kredytowe
Ryzyko klimatyczne może negatywnie wpłynąć na kredytobiorców i zmniejszyć ich zdolność do obsługi zadłużenia.

Częstsze i bardziej intensywne nagłe zjawiska pogodowe i klęski żywiołowe mogą ponadto obniżyć wartość zabezpieczenia kredytu.

 Regulacje unijne lub krajowe mogą zmniejszyć możliwości obsługi zadłużenia przez kredytobiorców biznesowych działających w niektórych sektorach, przede wszystkim w sektorach wysokoemisyjnych takich jak:

  • energetyka,
  • sektor paliwowy,
  • transport.
 Włączamy ryzyka ESG w proces oceny i monitoringu ryzyka kredytowego, zarówno na poziomie klienta, jak i na poziomie portfela kredytowego. W dalszej części dokumentu opisane zostały zmiany, które są stopniowo wprowadzane do procesu kredytowego. W analizach i strategiach sektorowych kwestie ESG są coraz istotniejsze.
Ryzyko rynkowe
Ryzyko strat wynikających ze zmian w wartości aktywów i pasywów Banku, powodowanych katastrofami naturalnymi, nagłymi zjawiskami pogodowymi. Wzrost kosztów związanych z emisją CO2 może wpłynąć na zwiększenie kosztów w niektórych przedsiębiorstwach (szczególnie w sektorach wysokoemisyjnych, takich jak energetyka i sektor paliwowy). Może to prowadzić do zmniejszenia dochodów tych przedsiębiorstw, a w konsekwencji – do zmniejszenia zdolności inwestycyjnych. To z kolei może zredukować liczbę nowych wniosków kredytowych.

Presja regulacyjna może w pośredni sposób wpływać na rynek finansowy poprzez ograniczenie inwestycji w wybrane grupy klientów.

 Ze względu na obecną strukturę portfela handlowego Bank nie identyfikuje kwantyfikowalnego wpływu czynników ESG na ryzyko rynkowe. To oznacza brak istotnego wpływu podaży, popytu lub cen instrumentów na wynik Banku lub na poziom ponoszonego ryzyka.

Jednocześnie Bank ma w stałej agendzie bieżącą analizę, czy wpływ czynników ESG na ryzyko rynkowe staje się materialny, w szczególności w odniesieniu do potencjalnych zmian struktury portfela handlowego.
Ryzyko płynności
Zmiany klimatu, w tym klęski żywiołowe i nagłe zjawiska pogodowe mogą spowodować nagły wzrost zapotrzebowania na środki pieniężne. Nie zidentyfikowano znacznego wpływu ryzyka transformacyjnego. Zdefiniowane zostały odpowiednie procedury, dzięki którym ryzyka ESG zostały uwzględnione w corocznym procesie oceny adekwatności płynności (ILAAP), w którym szacujemy wypływy netto.
Ryzyko operacyjne
Nagłe zjawiska pogodowe mogą wpłynąć na prowadzenie działalności w oddziałach Banku (np. powódź, brak dostaw energii). Zwiększone koszty energii mogą wpłynąć na wzrost obciążeń Banku (np. wzrost kosztu najmu powierzchni). Ryzyka ESG są identyfikowane, wyceniane i monitorowane w ramach procesu samooceny ryzyk. Są to ryzyka obligatoryjne w tym procesie.

W ramach analiz scenariuszowych badany jest scenariusz zakładający materializację zdarzeń, których przyczyna leży w czynnikach ESG.

Zgodnie z obowiązującymi regulacjami jednostki banku zobowiązane są raportować zdarzenia z zakresu ESG do bazy zdarzeń operacyjnych.

W listopadzie 2023 roku włączono do raportowania wskaźniki ryzyka operacyjnego monitorujące ryzyka ESG.
Ryzyko biznesowe
Nie zidentyfikowano znaczącego wpływu ryzyka fizycznego. W perspektywie krótkoterminowej obserwuje się wzrost kosztów związanych z przechodzeniem na gospodarkę niskoemisyjną. Część tych kosztów jest przenoszona na konsumentów, co może ograniczyć ich chęci i/lub zdolności zaciągania kredytów konsumpcyjnych (np. na zakup nowych samochodów).

Regulacje oraz zmiany decyzji klientów mogą stworzyć nowe możliwości oferowania produktów lub usług. Niepodjęcie odpowiednich działań może doprowadzić do odpływu klientów do konkurencji.

 Na bieżąco analizowany jest wpływ ryzyk transformacyjnych na działalność biznesową Banku, co znajduje swoje odzwierciedlenie w działaniach strategicznych oraz ofercie produktowej Banku.
Ryzyko reputacyjne
Nie zidentyfikowano znaczącego wpływu ryzyka fizycznego. Kontynuacja finansowania sektorów negatywnie postrzeganych przez regulatorów, rynek i agencje ratingowe (chodzi głównie sektory wysokoemisyjne) może negatywnie wpłynąć na ocenę Banku. Przykładamy szczególną uwagę do przejrzystej komunikacji polityk sektorowych.

Stosujemy polityki zarządzania ryzykiem reputacyjnym.

Staramy się angażować klientów w przeciwdziałanie zmianom klimatu i warunków środowiska.

Prowadzimy odpowiednią analizę pod kątem ryzyka reputacyjnego i analizujemy strategie klimatyczne klientów.
Ryzyko braku zgodności (compliance)
Nie zidentyfikowano znaczącego wpływu ryzyka fizycznego. Presja regulacyjna będzie się prawdopodobnie zaostrzać, co może wpłynąć na zwiększenie kosztów własnych i/lub kosztów doradztwa wskutek spełnienia obowiązku dostosowania się do nowych przepisów.

W przypadku niedostosowania się do nowych regulacji może pojawić się ryzyko kar wymierzanych przez regulatorów rynku.

 Na bieżąco analizujemy regulacje dotyczące naszego Banku i w pełni wywiązujemy się z wymogów stawianych przez regulatorów unijnych i krajowych.

Jako podmiot globalnej Grupy Santander jesteśmy częścią Net Zero Banking Alliance.

Analiza istotności ryzyk – macierz istotności

W 2023 r. została przyjęta nowa metodyka identyfikacji sektorów wrażliwych na ryzyka klimatyczne oraz oceny istotności ryzyk klimatycznych dla tych sektorów. Sektory w największym stopniu podlegające ryzykom klimatycznym zidentyfikowano na podstawie wytycznych TCFD oraz UNEP FI. Poniższa tabela przedstawia listę zidentyfikowanych sektorów (z pominięciem tych, których udział w portfelu Banku jest znikomy1:

1 Są to: pożyczki i leasing samochodów dla klientów indywidualnych oraz zaopatrywanie w wodę.

Analiza istotności ryzyk – macierz istotności
Sektor Przykłady podsektorów
Rolnictwo Uprawa roślin, hodowla zwierząt, ogrodnictwo, leśnictwo
Przetwórstwo przemysłowe Żywność, napoje, tytoń, produkty drzewne, chemia, tworzywa sztuczne, materiały budowlane, maszyny
Przemysł wydobywczy i metalurgia Wydobycie węgla i rud metali, produkcja koksu, produkcja metali i stali
Sektor paliwowy (naftowo-gazowy) Wydobycie, przetwarzanie, dystrybucja, firmy zintegrowane
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, z rozróżnieniem na źródła konwencjonalne oraz odnawialne Wszystkie źródła energii: węgiel, gaz, ropa, energia jądrowa, słoneczna, wiatrowa, biomasa, dystrybucja energii
Nieruchomości, budownictwo, kredyty hipoteczne Kredyty hipoteczne dla osób fizycznych, finansowanie nieruchomości komercyjnych, budownictwo
Transport Produkcja samochodów osobowych i ciężarowych i innych środków transportu, transport żeglugowy, transport lotniczy, transport kolejowy, transport samochodowy

Jako osobny sektor, podobnie jak w poprzednim roku, uwzględniliśmy wytwarzanie energii w oparciu o źródła odnawialne. W 2023 r. wyodrębniliśmy dodatkowo jako osobną kategorię kredyty hipoteczne. Sektory zidentyfikowane w powyższym procesie oraz portfel kredytów hipotecznych zostały ocenione jako relatywnie wrażliwe na ryzyka klimatyczne. Pozostałe sektory oraz portfel kredytów detalicznych innych niż kredyty hipoteczne zostały ocenione jako relatywnie niewrażliwe na ryzyko klimatyczne.

Dla zidentyfikowanych sektorów została wypracowana macierz istotności ryzyk klimatycznych na poziomie poszczególnych sektorów, która stała się podstawą raportowania dla portfeli: Bankowości Biznesowej i Korporacyjnej (BCB), Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej (CIB) oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz dla portfela kredytów hipotecznych (pozostałe portfele będą obejmowane oceną w miarę ewolucji metodologii).

Wypracowana macierz istotności jest obecnie wykorzystywana w procesie raportowania istotności ryzyk klimatycznych w portfelu. W kolejnych etapach zakładamy zastosowanie jej w innych procesach (m.in. jako elementu oceny ryzyka środowiskowego i społecznego na poziomie poszczególnych klientów). Dalsze prace nad pogłębieniem analizy ryzyk klimatycznych zmierzają do uwzględnienia ocen ilościowych oraz włączenia ich do Risk Dashboard – zagregowanej informacji na temat ryzyka prezentowanej na poziomie Zarządu oraz Rady Nadzorczej Banku. Docelowo wyniki analizy istotności będą wykorzystywane do definiowania apetytu na ryzyko.

Odporność strategii – Wrażliwość sektorów na ryzyka klimatyczne

W 2023 roku Bank przeprowadził analizę wrażliwości portfela na ryzyka klimatyczne, biorąc pod uwagę ocenę wrażliwości najbardziej narażonych sektorów wchodzących w jego skład. Analizy dokonano w trzech horyzontach czasowych – krótkim (2030), średnim (2040) i długim (2050). W odróżnieniu od analizy przeprowadzonej w poprzednich latach zdecydowano o wykorzystaniu scenariuszy klimatycznych zdefiniowanych przez Network for Greening the Financial System (NGFS). Ta grupa banków centralnych i instytucji nadzoru zdecydowanych działać na rzecz lepszego rozumienia i zarządzania ryzykami klimatycznymi skupia już ponad 130 instytucji (w tym te największe, jak Europejski Bank Centralny, Bank Anglii i System Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych).

Uwzględniono następujące trzy scenariusze 2:

zakłada, że dzięki stopniowemu zaostrzaniu polityki klimatycznej (z 67% prawdopodobieństwem) uda się ograniczyć wzrost średniej temperatury do tego poziomu. Scenariusz ten należy do kategorii scenariuszy uporządkowanej transformacji (Orderly Transition),

zakłada brak spadku wielkości emisji do 2030 roku oraz ograniczony zakres emisji ujemnych. Ograniczenie wzrostu temperatury do poniżej 2°C będzie wymagało w tym scenariuszu bardzo zdecydowanych działań polityki klimatycznej. Jest to scenariusz z kategorii scenariuszy chaotycznej transformacji (Disorderly Transition),

przyjmuje, że obecnie wdrażane działania zostaną utrzymane, jednak cele pozostające na poziomie deklaracji nie będą realizowane. Realizacja tego scenariusza będzie się wiązać z wysokim poziomem ryzyk fizycznych i należy on do kategorii scenariuszy cieplarnianych (Hot House World).

2 Zdefiniowane przez NGFS w ramach Fazy III we wrześniu 2022 roku.

Zgodnie z podejściem rekomendowanym przez TCFD w analizie wzięto pod uwagę główne rodzaje ryzyk z obu kategorii: ryzyka fizyczne (RF) i ryzyka transformacyjne (RT). W 2023 roku udoskonalono metodykę oceny ryzyk klimatycznych (opis metodyki analizy istotności ryzyk dla sektorów przedstawiono w części dot. zarządzania ryzykiem, analiza istotności ryzyk). Ocena ryzyka przebiegała w skali od 1 do 5 (gdzie 1 oznacza bardzo niskie ryzyko, a 5 bardzo wysokie). Analiza miała charakter jakościowy, niemniej realizowana była z uwzględnieniem perspektywy podwójnej istotności, tj. rozpatrując kanały wpływu Banku na zmiany klimatu i zmian klimatu na wyniki Banku. Metodologia oraz zakres tej analizy jest cały czas rozwijany, by coraz dokładniej odzwierciedlać wpływ ryzyk klimatycznych na portfel Banku.

Przeanalizowano kształtowanie się ryzyk fizycznych i transformacyjnych w 11 sektorach najbardziej wrażliwych na ryzyka klimatyczne, w których aktywność prowadzą klienci Banco Santander. 9 spośród tych 11 sektorów jest materialnie reprezentowanych w Santander Bank Polska S.A. Poniższa tabela przedstawia wyniki tej analizy wraz z prezentacją istotności każdego sektora w portfelu Banku. Wyniki przeprowadzonej analizy w związku ze zmianą metodyki nie są bezpośrednio porównywalne z tymi przedstawionymi w Raporcie ESG 2022, między innymi dlatego, że zmieniono taksonomię sektorów wrażliwych na ryzyka klimatyczne. Trwa proces integracji wyników przeprowadzonej analizy w ramach systemu zarządzania ryzykiem, w szczególności uwzględnienia ich integracji do tolerancji na ryzyko oraz zastosowania w procesie kredytowym.

Legenda ryzyka

Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie

Ryzyko na poziomie 1
Bardzo niskie
Ryzyko na poziomie 2 - Niskie

Ryzyko na poziomie 2
Niskie
Ryzyko na poziomie 3 - Średnie

Ryzyko na poziomie 3
Średnie
Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie

Ryzyko na poziomie 4
Wysokie
Ryzyko na poziomie 5 - Bardzo wysokie

Ryzyko na poziomie 5
Bardzo wysokie

RF – ryzyko fizyczne

RT – ryzyko transformacyjne

Pobierz tabelę
Analiza ryzyk
Sektory wrażliwe na ryzyka klimatyczne Ocena jakościowa* Ryzyka transformacyjne (RT) Ryzyka fizyczne (RF) Obecny udział sektora w segmencie**
RT RF Orderly Disorderly Hot House World Orderly Disorderly Hot House World BCB CIB MŚP Klienci indywidualni
2030 2040 2050 2030 2040 2050 2030 2040 2050 2030 2040 2050 2030 2040 2050 2030 2040 2050
Sektor paliwowy Ryzyko na poziomie 5 - Bardzo wysokie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 5 - Bardzo wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 5 - Bardzo wysokie Ryzyko na poziomie 5 - Bardzo wysokie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie 0,5% 10,8% 0,0%
Przemysł wydobywczy i metalurgia Ryzyko na poziomie 5 - Bardzo wysokie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 5 - Bardzo wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 5 - Bardzo wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie 12,6% 12,4% 7,4%
Sektor energetyczny – wytwarzanie energii ze źródeł konwencjonalnych Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie 0,8% 25,9% 1,1%
Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych (OZE) Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie 0,0% 8,6% 0,0%
Transport Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie 13,1% 4,9% 20,0%
Pożyczki i leasing samochodów dla klientów indywidualnych*** Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie
Rolnictwo Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie 1,9% 0,5% 32,6%
Przetwórstwo przemysłowe Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie 35,6% 21,6% 16,8%
Zaopatrywanie w wodę*** Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 4 - Wysokie 1,6% 0,0% 1,1%
Budownictwo Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie 14,7% 8,6% 17,9%
Sektor nieruchomości i kredyty hipoteczne Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie Ryzyko na poziomie 1 - Bardzo niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 2 - Niskie Ryzyko na poziomie 3 - Średnie 19,0% 5,4% 3,2% 100%
Ogółem 100% 100% 100% 100%
* Dla celów szybkiej oceny struktury portfela stosowana może być również uproszczona macierz istotności na poziomie zagregowanych makrosektorów.
** Struktura portfela na koniec 2023 roku.
*** Sektor Pożyczki i leasing samochodów dla klientów indywidualnych oraz Zaopatrywanie w wodę są lokalnie niematerialne dla portfela Banku.
BCB – Business & Corporate Banking (Bankowość Biznesowa i Korporacyjna).
CIB – Corporate & Investment Banking (Bankowość Korporacyjna i Inwestycyjna).
MŚP – małe i średnie przedsiębiorstwa.

Udział poszczególnych sektorów w całości portfela wrażliwego na ryzyka klimatyczne na koniec 2023 roku przedstawia poniższy wykres. Największy udział mają w nim kredyty hipoteczne (46%), następnie – sektor przetwórstwa przemysłowego (16%).

W dalszym ciągu trwają projekty mające na celu ocenę ryzyk transformacyjnych i fizycznych w sposób systemowy i ilościowy na poziomie klienta. Szacujemy emisyjność wszystkich klientów biznesowych banku oraz detalicznych produktów hipotecznych. Dzięki temu rozpoczęliśmy szczegółowe szacowanie ryzyk transformacyjnych i definiujemy działania dedykowane kluczowym częściom portfela. Pozwala to również włączyć aspekty środowiskowe w standardowe procesy analiz portfelowych, a cele i limity finansowania ustawić na odpowiednich poziomach.

Grupa Kapitałowa Santander Bank Polska zidentyfikowała ryzyka i szanse związane z klimatem jako mające wpływ na instrumenty finansowe i uwzględniła je w głównych procesach zarządzania ryzykiem. Wpływ zmian klimatu na działalność Grupy został zdefiniowany wysokopoziomowo, jednak w ramach doskonalenia planowane jest dalsze rozbudowywanie tej analizy o głębszą kwantyfikację wpływu ww. ryzyk.

Ekspozycja portfela na ryzyka klimatyczne

Przeprowadzona przez nas kalkulacja ekspozycji na ryzyka klimatyczne odpowiada na pytanie, jaką część naszego portfela w danym segmencie (Bankowość Biznesowa i Korporacyjna – BCB, Bankowość Korporacyjna i Inwestycyjna – CIB, małe i średnie przedsiębiorstwa – MŚP) będą stanowiły sektory z określonej kategorii ryzyka. Zakładamy przy tym, że struktura portfela będzie taka sama jak ta na koniec 2023 roku.

Ryzyka fizyczne

Poniższe wykresy przedstawiają ekspozycję poszczególnych segmentów na ryzyka fizyczne, zgodnie z zamieszczoną poniżej legendą.

2030 rok – Poniżej 2°C (Below 2°C)
2030 rok – Poniżej 2°C (Below 2°C)
Niskie Średnie
BCB 95% 4%
CIB 64% 35%
MŚP 65% 35%
Kredyty hipoteczne 100% nie dotyczy

2030 rok – Opóźniona transformacja (Delayed Transition)
2030 rok – Opóźniona transformacja (Delayed Transition)
Niskie Średnie
BCB 95% 4%
CIB 64% 35%
MŚP 65% 35%
Kredyty hipoteczne 100% nie dotyczy

2030 rok – Obecne polityki (Current policies)
2030 rok – Obecne polityki (Current policies)
Niskie Średnie
BCB 95% 5%
CIB 53% 46%
MŚP 65% 35%
Kredyty hipoteczne 100% nie dotyczy

2040 rok – Poniżej 2°C (Below 2°C)
2040 rok – Poniżej 2°C (Below 2°C)
Niskie Średnie
BCB 95% 4%
CIB 64% 35%
MŚP 65% 35%
Kredyty hipoteczne 100% nie dotyczy

2040 rok – Opóźniona transformacja (Delayed Transition)
2040 rok – Opóźniona transformacja (Delayed Transition)
Niskie Średnie
BCB 95% 4%
CIB 64% 35%
MŚP 65% 35%
Kredyty hipoteczne 100% nie dotyczy

2040 rok – Obecne polityki (Current policies)
2040 rok – Obecne polityki (Current policies)
Niskie Średnie
BCB 95% 5%
CIB 53% 46%
MŚP 65% 35%
Kredyty hipoteczne 100% nie dotyczy

2050 rok – Poniżej 2°C (Below 2°C)
2050 rok – Poniżej 2°C (Below 2°C)
Niskie Średnie
BCB 95% 4%
CIB 64% 35%
MŚP 65% 35%
Kredyty hipoteczne 100% nie dotyczy

2050 rok – Opóźniona transformacja (Delayed Transition)
2050 rok – Opóźniona transformacja (Delayed Transition)
Niskie Średnie
BCB 95% 4%
CIB 64% 35%
MŚP 65% 35%
Kredyty hipoteczne 100% nie dotyczy

2050 rok – Obecne polityki (Current policies)
2050 rok – Obecne polityki (Current policies)
Niskie Średnie Wysokie
BCB 40% 55% 4%
CIB 26% 38% 35%
MŚP 45% 20% 35%
Kredyty hipoteczne 100% nie dotyczy

W większości scenariuszy w portfelu będą przeważały sektory ocenione jako narażone na „niskie ryzyko”. Nieco wyższa ocena ryzyka („średnie ryzyko”) dotyczy sektorów energetycznego i OZE, oraz rolnictwa i zaopatrywania w wodę – stąd wyższy udział tej kategorii i ekspozycja na ryzyko w segmentach Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej (CIB) i MŚP. Dotyczy to całego okresu analizy, ponieważ istotna materializacja ryzyk fizycznych według przyjętych scenariuszy NGFS nastąpi dopiero po 2050 roku. Nieco inaczej wyglądałaby ekspozycja w scenariuszu cieplarnianym (Hot House World), w którym wyższe oceny ryzyka dotyczą też sektora paliwowego oraz kilku innych sektorów w 2050 roku, ponieważ ryzyka fizyczne mogą materializować się w tym scenariuszu nieco szybciej.

Ryzyka transformacyjne

Analogiczną analizę przeprowadziliśmy następnie w odniesieniu do ryzyk transformacyjnych. Poniższe wykresy przedstawiają ekspozycję na ryzyko transformacyjne przy założeniu tej samej struktury portfela (na koniec 2023 roku).

2030 rok – Poniżej 2°C (Below 2°C)
2030 rok – Poniżej 2°C (Below2°C)
Bardzo niskie Niskie Średnie Wysokie Bardzo wysokie
BCB nie dotyczy 50% 22% 14% 13%
CIB 9% 30% 6% 31% 23%
MŚP nie dotyczy 35% 37% 21% 7%
Kredyty hipoteczne nie dotyczy nie dotyczy 100% nie dotyczy nie dotyczy

Opóźniona transformacja (Delayed Transition) – Scenariusz nie został zdefiniowany dla 2030 roku

2030 rok – Obecne polityki (Current policies)
2030 rok – Obecne polityki (Current policies)
Niskie Średnie Wysokie
BCB 40% 55% 4%
CIB 26% 38% 35%
MŚP 45% 20% 35%
Kredyty hipoteczne nie dotyczy 100% nie dotyczy

2040 rok – Poniżej 2°C (Below 2°C)
2040 rok – Poniżej 2°C (Below 2°C)
Bardzo niskie Niskie Średnie Wysokie
BCB nie dotyczy 50% 22% 27%
CIB 9% 30% 6% 54%
MŚP nie dotyczy 35% 37% 28%
Kredyty hipoteczne nie dotyczy nie dotyczy 100% nie dotyczy

2040 rok – Opóźniona transformacja (Delayed Transition)
2040 rok – Opóźniona transformacja (Delayed Transition)
Bardzo niskie Niskie Średnie Wysokie Bardzo wysokie
BCB 34% 36% 3% 14% 13%
CIB 23% 22% 1% 31% 23%
MŚP 21% 17% 34% 21% 7%
Kredyty hipoteczne 100% nie dotyczy nie dotyczy nie dotyczy nie dotyczy

2050 rok – Poniżej 2°C (Below 2°C)
2050 rok – Poniżej 2°C (Below 2°C)
Bardzo niskie Niskie Średnie Wysokie
BCB nie dotyczy 50% 22% 27%
CIB 9% 30% 6% 54%
MŚP nie dotyczy 35% 37% 28%
Kredyty hipoteczne nie dotyczy nie dotyczy 100% nie dotyczy

2050 rok – Opóźniona transformacja (Delayed Transition)
2050 rok – Opóźniona transformacja (Delayed Transition)
Bardzo niskie Niskie Średnie Wysokie Bardzo wysokie
BCB nie dotyczy 69% 3% 26% 1%
CIB 9% 36% 1% 43% 11%
MŚP nie dotyczy 38% 34% 28% nie dotyczy
Kredyty hipoteczne nie dotyczy 100% nie dotyczy nie dotyczy nie dotyczy

2050 rok – Obecne polityki (Current policies)
2050 rok – Obecne polityki (Current policies)
Bardzo niskie Niskie Średnie Wysokie
BCB nie dotyczy 86% 13% 1%
CIB 9% 59% 5% 26%
MŚP nie dotyczy 79% 20% 1%
Kredyty hipoteczne nie dotyczy 100% nie dotyczy nie dotyczy

W scenariuszu uporządkowanej transformacji (Orderly Transition) ekspozycja portfela na ryzyka transformacyjne jest nieco większa w krótkim okresie, ze względu na bardzo wysoką ocenę ryzyka dla sektora paliwowego oraz sektora metalurgicznego i górniczego. W średniej i długiej perspektywie oceny ryzyka dla tych dwóch sektorów są nieco niższe, stąd niższa ekspozycja portfela widoczna we wszystkich segmentach. Ekspozycja jest największa dla segmentu Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej (CIB) (ze względu na stosunkowo duży udział sektora energetycznego oraz sektora metalurgicznego i górniczego w portfelu). W pozostałych segmentach ekspozycja wynika z udziału sektora transportu, a w przypadku bankowości Biznesowej i Korporacyjnej (BCB) dodatkowo jeszcze ze znaczącego udziału sektora metalurgicznego.

W scenariuszu chaotycznej transformacji (Disorderly Transition) ekspozycja na ryzyka klimatyczne jest największa w średnim okresie – ponad 20% portfela segmentu Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej będzie zaklasyfikowana do kategorii o bardzo wysokim ryzyku (13% dla segmentu BCB – Bankowości Biznesowej i Korporacyjnej). Dla porównania ta kategoria nie występuje w tym horyzoncie czasowym w przypadku, kiedy transformacja przebiega w sposób uporządkowany. W długim okresie (2050 rok) udział kategorii o bardzo wysokim ryzyku będzie dużo mniejszy (brak w portfelu w segmentach Bankowości Biznesowej i Korporacyjnej – BCB i MŚP).

Ostatni z rozpatrywanych scenariuszy Hot House World) nie zakłada szybkich i ambitnych działań w ramach polityki klimatycznej, co przekłada się na zdecydowanie niższe oceny ryzyk transformacyjnych w porównaniu do pozostałych scenariuszy. Ekspozycja portfeli w tym scenariuszu spadnie jeszcze nieco w średnim okresie. Jedynie dla portfela segmentu Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej (CIB) ekspozycja wzrośnie w horyzoncie 2050 roku pod wpływem udziału sektora energetycznego.

Bank oraz podmioty Grupy rozważyły ryzyka związane ze zmianami klimatu podczas sporządzania sprawozdania finansowego zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej i  w innych koniecznych ujawnieniach. Na podstawie przeprowadzonej analizy nie stwierdzono istotnego wpływu kwestii środowiskowych na sprawozdanie finansowe jako całości.

Stojące przed Grupą szanse dotyczą w szczególności rozwoju rynku OZE i możliwości inwestycji w projekty i firmy związane z tym sektorem, a także możliwości zaangażowania w finansowanie projektów związanych z elektryfikacją transportu, w tym upowszechniania samochodów elektrycznych i niskoemisyjnych oraz niskoemisyjnego transportu publicznego. Ważną szansą jest również możliwość zaangażowania w finansowanie projektów dekarbonizacji klientów Banku. Nowe szanse biznesowe zidentyfikowane w dalszej perspektywie wiązać się będą ze współpracą ze spółkami działającymi w obszarze transformacji polskiego sektora energetycznego oraz rozwojem usług doradczych w zakresie doboru niskoemisyjnych rozwiązań dla sektora agro oraz rozwojem usług finansowych w tym obszarze.

Zarządzanie ryzykiem klimatycznym jest elementem szerszego, kompleksowego procesu zarządzania ryzykiem w Grupie Santander Bank Polska. Zgodnie z wynikami procesu identyfikacji i aktualizacji ryzyk istotnych, zakończonego w pierwszym kwartale 2023 roku, ryzyka klimatyczne nie zostały wydzielone jako odrębna kategoria ryzyk. Wskazane zostały kanały transmisji ryzyk klimatycznych na ryzyka bankowe: kredytowe, braku zgodności, reputacji, biznesowe i operacyjne. Analiza kanałów transmisji ryzyk jest cały czas pogłębiana i obecnie perspektywa analizowanego wpływu rozszerzana jest o ryzyko rynkowe na księdze handlowej oraz ryzyko płynności. Zastosowanie takiego podejścia ma wpływ na proces estymacji i kwantyfikacji ryzyk istotnych.

Ryzyko ESG jest brane pod uwagę również w corocznym procesie analizy profilu ryzyka banku (Risk Profile Assessment).

Proces raportowania istotności ryzyk klimatycznych dla portfela, w oparciu o opisaną wyżej macierz istotności, będzie w dalszym ciągu udoskonalany i pogłębiany. Pierwszy ilościowy raport dotyczący istotności ryzyk klimatycznych przygotowany w oparciu o nową metodykę został zaprezentowany na Komitecie Ryzyka Kredytowego w czwartym kwartale 2023 roku. Po modyfikacjach planowanych na pierwszą połowę 2024 roku, podsumowanie wyników oceny istotności w podziale na ryzyka fizyczne i transformacyjne zostanie również włączone do głównego raportu ryzyka, który obecnie zawiera jakościowe informacje dotyczące ryzyk klimatycznych i szerzej ryzyk ESG.

Trwają również przygotowania do przeprowadzenia w 2024 roku stress-testu klimatycznego, który weźmie pod uwagę zarówno scenariusz realizacji ryzyk transformacyjnych, jak i dodatkowe czynniki powiązane z materializacją ryzyk fizycznych.

W Santander Bank Polska S.A. realizowany jest projekt systemowego zbierania danych dotyczących ryzyk klimatycznych i szerzej danych ESG, jako wsparcie procesów zarządzania ryzykiem. Korzystamy w tym zakresie z zewnętrznych baz danych, w tym Centralnego rejestru charakterystyki energetycznej budynków oraz baz prowadzonych przez Biuro Informacji Kredytowej. Współpracujemy również z zewnętrznymi dostawcami danych. Proces pozyskiwania pierwszej iteracji danych powinien zakończyć się w pierwszym półroczu 2024 roku. Informacja o ilościowej ocenie ryzyk klimatycznych (i szerzej ESG) jest stopniowo włączana do procesów identyfikacji, wyceny i monitorowania ryzyk bankowych. Wskaźniki dotyczące ryzyk ESG uwzględniane są już w analizach ryzyka operacyjnego, rynkowego i ryzyka płynności.

Kwestie ryzyk klimatycznych są coraz szerzej włączane do oceny ryzyka na etapie procesów kredytowych.

W ramach „Polityki zarządzania ryzykiem społecznym, środowiskowym i zmian klimatycznych” zdefiniowane zostały następujące procedury wykonawcze dotyczące analizy ryzyk ESG:

  • procedura „Analiza ryzyka środowiskowego, społecznego i zmian klimatycznych”, obowiązująca klientów z segmentu Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej (CIB),
  • procedura „Analiza ryzyka środowiskowego i społecznego klientów PBBIK”, obowiązująca klientów z segmentu Bankowości Biznesowej i Korporacyjnej (BCB).

Ocena ryzyka ESG ma na celu oszacowanie zdolności klienta do zarządzania wszystkimi rodzajami ryzyka ESG umożliwiając analizę wpływu działań klienta na ich mitygację.

Analiza ryzyka dla segmentu klientów globalnych realizowana jest lokalnie, zgodnie z rozwiązaniami stosowanymi w Grupie Banco Santander. Wykonywana jest indywidualna analiza ryzyka ESCC (Enviromental Social & Climate Change). Dotyczy ona transakcji lub klientów działających w sektorach zdefiniowanych w „Polityce zarządzania ryzykiem społecznym, środowiskowym i zmian klimatycznych”. Są to w szczególności sektory paliwowy i energetyczny, przemysł wydobywczy i metalurgia oraz surowce miękkie (ang. soft comodities). Przeprowadzona analiza i rekomendacja ryzyka ESCC uwzględniana jest w aplikacji kredytowej klienta i stanowi składnik przeglądów okresowych. Do tego procesu włączane są kolejne podsektory wrażliwe: sektor samochodowy, spożywczy i chemiczny (w szczególności produkcja plastiku i agrochemia).

Dodatkowo dla klientów z sektorów o wysokich emisjach CO2 dokonywana jest ustrukturyzowana analiza planów transformacji działalności w kierunku niższej emisyjności. Analiza obejmuje klientów z sektorów energetyki opartej na paliwach kopalnych, wydobycia węgla, linii lotniczych oraz produkcji stali. Dodatkowo, w przypadku międzynarodowych klientów korporacyjnych, analiza ryzyka fizycznego i transformacyjnego jest w sposób jakościowy brana pod uwagę w procesie oceny ratingowej klienta. W razie istotnego wpływu tych czynników na ocenę ryzyka kredytowego dodawany jest stosowny opis do ratingu.

W przypadku finansowania projektów zastosowanie ma analiza zgodna z Equator Principles, czyli standardem rynkowym i wspólnym językiem oceny ryzyka środowiskowego i społecznego w projektach wśród dużych instytucji finansowych na świecie. Ocena ta dokonywana jest w ramach wdrożonej w 2023 roku procedury „Analiza ryzyk ESCC dla finansowanych projektów”, przy współpracy linii biznesowej oraz analityków ESCC. W pierwszym kroku skutkuje ona określeniem kategorii projektu, która zależy od potencjalnego wpływu na kwestie środowiskowo-społeczne. Następnie prowadzi się analizę wpływu na środowisko i społeczeństwo, której szczegółowość zależy od przyznanej kategorii. Rekomendacja wynikająca z analizy staje się elementem aplikacji kredytowej.

W przypadku pozostałych klientów korporacyjnych stosuje się obecnie w znacznym stopniu automatyczny algorytm. Umożliwia on preselekcję ryzyk klimatycznych, w wyniku której klienci otrzymują statusy w ramach poszczególnych obszarów, tzw. flagi środowiskowe. Są one nadawane wszystkim klientom w ramach analizy portfelowej, przeprowadzonej na bazie charakterystyk poszczególnych przedsiębiorstw (w tym sekcji PKD, w której prowadzą działalność). Dodatkowo w przypadku zidentyfikowania potencjalnego podwyższonego ryzyka ESG przez któregokolwiek z uczestników procesu kredytowego (bankiera, analityka kredytowego lub Komitetu Kredytowego) do Biura Zarządzania Ryzykiem ESG kierowana jest prośba o dodatkową analizę indywidualną (proces ten nie jest jeszcze sformalizowany).

Na 2024 rok planowane są dalsze prace nad kompleksowym uwzględnieniem czynników ESG w ustrukturyzowanym procesie oceny ryzyka klientów z segmentu bankowości biznesowej i korporacyjnej. Wdrożenie odpowiednich rozwiązań powinno nastąpić w trzecim i czwartym kwartale 2024 roku. W kolejnym kroku opracowane zostanie odpowiednie przełożenie tego procesu na segment MŚP, zgodnie z zasadą proporcjonalności.

W zakresie klientów indywidualnych Bank pracuje przede wszystkim nad rozszerzeniem zakresu posiadanych i analizowanych danych dotyczących ryzyka transformacji i ryzyka zmiany preferencji konsumenckich w odniesieniu do portfela kredytów hipotecznych. Dane te będą kluczowe również dla rozwoju oceny ryzyk ESG (w tym klimatycznych) w segmencie nieruchomości biznesowych.

Aktualnie trwają również prace nad zgromadzeniem danych umożliwiających właściwe odzwierciedlenie ryzyk klimatycznych w wycenie zabezpieczeń, zgodnie z pismem KNF z marca 2023 roku komunikującym oczekiwania nadzorcze w obszarze ESG. Rozwiązania rynkowe i wytyczne dotyczące wycen nieruchomości są na bieżąco monitorowane, jednak na chwilę obecną brak jest jednolitych standardów. Prace nad zdefiniowaniem wewnętrznej metodyki w zakresie wpływu ryzyk klimatycznych na wycenę zabezpieczeń są zaplanowane na drugą połowę 2024 roku. Ostatecznie pozwoli to zdefiniować procedury skutkujące wymogiem dostarczania przez zewnętrzne podmioty wyceniające określonych danych i odzwierciedlenia zdefiniowanych ryzyk w wycenach nieruchomości.

Od stycznia 2024 roku obowiązuje w Banku ujednolicony i uszczelniony proces pozyskiwania świadectw charakterystyki energetycznej budynków dla nieruchomości stanowiących zabezpieczenie spłaty kredytu, jeżeli cel kredytowania jest tożsamy z nieruchomością stanowiącą zabezpieczenie. Proces ten pozwoli na masowe pozyskiwanie danych o energochłonności i emisyjności CO2 na poziomie nieruchomości.

Prowadzone są również projekty mające na celu pozyskanie danych ze źródeł zewnętrznych, w tym m.in.: dotyczących ryzyk fizycznych na poziomie gminy, z uwzględnieniem zjawisk chronicznych i nagłych, odpowiednich scenariuszy klimatycznych oraz horyzontów czasowych, a także z centralnego rejestru charakterystyki energetycznej budynków.